5409390696

Rozdział 3

jest teoria prawdopodobieństwa, a najpowszechniej stosowana jest w sytuacjach, gdy badacz jest świadomy, że wyniki badań (próbki) są przybliżeniem wartości prawdziwej i skażone są wpływem czynników zakłócających w sposób losowy. Składa się ona zawsze z dwóch etapów:

■    zebrania próbek (obserwacja łub eksperyment);

■    statystycznego opracowania pomiarów.

Metoda statystyczna stała się niezwykle popularna dzięki wielkiej dostępności techniki komputerowej. Jest obecnie stosowana bardzo szeroko wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z obserwacją instrumentalną (pomiarem) skażoną losowymi błędami niewiadomego pochodzenia, a więc fizyka, nauki techniczne, medyczne czy biologiczne. Jest ona także szeroko stosowana w naukach społecznych i ekonomicznych, gdzie staramy się wykryć prawidłowości lub fakty na podstawie wielkiej ilości obserwacji, nie zawsze mogąc dojść ich przyczyn. W odniesieniu do nawigacji mają znaczenie oba podejścia, bowiem pierwszy wariant odnosi się przede wszystkim do badań związanych z przyrządami i pomiarami, zaś drugi do zjawisk meteorologicznych lub zdarzeń o charakterze kolizyjnym lub awarii.

3.5 Metoda analizy i konstrukcji logicznej

Badania nawigacyjne nie ograniczają się tylko do eksperymentowania. Nawigacja w znacznym stopniu ma charakter normatywny, a także znaczna jej część to obliczenia. W takich zastosowaniach bardzo często posługujemy się analizą problemu lub syntezą, swoistym eksperymentem myślowym. Jest to również bardzo stara metoda badawcza związana blisko z metodami dedukcji i indukcji będącymi podstawą matematyki i filozofii. Współcześnie, zwłaszcza w odniesieniu do takich nauk jak nawigacja, nie straciły one na znaczeniu, zazwyczaj pozwalając na formułowanie twierdzeń ogólnych na podstawie informacji cząstkowych.

46