5439978930

235

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

wynosiła 5 000 m. p. rocznie. Taryfa ,,40 + 4" miała wtedy formę „750 m. p. ■+■ 200 m. p. ze stopniowaniem wdół w zależności od ilości kW szczytowych i zużycia w kWh. W tym czasie taryfa ogranicznikowa, przy założeniu rocznego czasu użytkowania 1 600 godzin, wynosiła za kW mocy i rok kalendarzowy 297 500 m. p. plus 500 m. p. opłaty obliczeniowej. Taryfa z licznikiem szczytowym miała opłaty, wynoszące przy użytkowaniu mocy ryczałtowej przez 2 500 godzin w roku 775 000 m. p. za 1 kW rocznie. Kilowatogodzi-na szczytowa kosztowała wtedy 750 m. p. Tymczasem zmieniono poprzednie uzależnienie minimalnej mocy liczników szczytowych od wielkości mieszkania na uzależnienie mniejsze, tak że mieszkanie 3 pokojowe mogło mieć licznik z mocą ryczałtową lub zasadniczą 120 W, 4 pokojowe — 160 W, a 5 pokojowe lub większe — 200 W.

Okres wojenny spowodował ogromne zwiększenie produkcji energji, szczególnie elektrowni chorzowskiej, która dostarczała energji do sąsiednich zakładów azotowych w Chorzowie. Wykresy rocznej produkcji (rys. 2) ilustrują ówczesny zbyt elektrowni. Koniec wojny wpłynął na znaczne zmniejszenie się zbytu dla przemysłu wojennego. Dopiero rozwój konjunkturalny ciężkiego przemysłu śląskiego, kopalnictwa oraz przemysłu azotowego w ramach życia gospodarczego Polski przyczynił się do bardzo znacznego zwiększenia produkcji elektrowni, aż do 460 miljonów kWh w roku 1928.

Okres od 1924 do 1935 r.

Częste zmiany walutowe i zmiany cen węgla zmuszały elektrownię do ciągłych wystąpień do władz i komisji rozjemczej o podwyższanie cen energji, które to podwyżki nie nadążały za wzrostem kosztów produkcji. Celem uniknięcia tych trudności, Śląskie Zakłady Elektryczne, za zgodą władz wojewódzkich i w porozumieniu ze Związkiem gmin, wprowadziły z dniem 1 kwietnia 1924 r. cennik taryf, wyrażony w kg węgla, umieszczony w ,,Warunkach dostarczania prądu na obszarze Województwa Śląskiego”. W dalszym ciągu podstawą obliczania taryf była taryfa ,,40 T 4", którą przekształcono na taryfę „40 kg węgla + 4 kg węgla". Do obliczania opłat za energję przyjęto przeciętną cenę za miał i węgiel gruby według cennika węgla „Polskich Kopalń Skarbowych na Górnym Śląsku *. W ten sposób w roku 1924 uzależniono w 100% ceny energji elektrycznej od cen węgla. Ta 100% klauzula węglowa istniała do początku roku 1934, kiedy to zmieniono ją na klauzulę, według której ceny energji uzależniono w 25% od cen węgla i w 75% od cen złota, przy-czem obecnie rozumie się pod ceną węgla średnią algebraicz-ceny węgla grubego I a ponad 40 mm i ceny miału I od ^    10 mm (mieszana cena węgla), według cennika „Polskiej

Konwencji Węglowej ' z 5% rabatem.

Stuprocentowa klauzula węglowa okazała się bardzo Praktyczną, bo ułatwia szybkie dostosowywanie cen energji częstych podwyżek cen węgla, które nastąpiły po roku 1924. Poniższa tabeli ilustruje zmiany „mieszanej ceny węgla” oraz cen miału i podaje daty podwyżek lub obniżek. ^ drugiej strony przymusowa obniżka ceny węgla w marcu 1933 spowodowała prawie 20% obniżkę cen energji. Obniżka cen węgla w listopadzie 1934 r. dotknęła elektrownię w sposób znacznie zmniejszy, bo w tym czasie obowiązywała już 25% klauzula.

„Warunki dostarczania prądu”, wydane 1 kwietnia 1924 r. zawierały taryfy następujące:

1.    Taryfą „40 kg węgla -f 4 kg węgla”, od której udzielano 15% rabatu przy rachunkach rocznych, przekraczających kwotę 100 t węgla.

Roczne opłaty za licznik ze wskaźnikiem mocy wynosiły:

do 1.2 kW    1,2    t    węgla

2.5 „    1.8    „    „

5,- „    2,7    „

10.— „    3.6    „    „

2.    Taryfę ryczałtową z ogranicznikiem, przy której .opłata roczna wynosiła 24 t węgla rocznie za 1 kW mocy przy czasie użytkowania 1 500 godzin. Opłata pomiarowa kosztowała 0,6 t rocznie.

3.    Taryfy szczytowe. Uzależnienie mocy ryczałtowej lub mocy zasadniczej liczników szczytowych zmieniono na następujące:

mieszkanie 3 pokojowe najmniej 120 W, mieszkanie 4 pokojowe najmniej 160 W, mieszkanie 5 pokojowe lub większe 200 W.

Dla taryfy ryczałtowo-szczytowej roczna opłata ryczałtowa wynosiła przy czasie użytkowania 2 500 godzin rocznie 30 t węgla za 1 kW mocy ryczałtowej. Kilowatogodzina szczytowa kosztowała 40 kg węgla.

Opłatę za obciążenie zasadnicze przy licznikach tarv-fowo-szczytowych obliczono według taryfy „40 kg + 4 kg”.

4.    Taryfą dla malej stly była nadal taryfa „40 kg + 4 kg i przyczem ograniczono cenę maksymalną do 25 'kg węgla. W roku 1926 obniżono tę cenę do 18 kg.

Średni i wielcy odbiorcy energji otrzymywali od l.IV. 1924 specjalną taryfę, opartą na podstawowej taryfie „40 + T 4 z uwzględnieniem spółczynnika mocy. Poniżej podajemy najważniejsze właściwości tej taryfy:

Do pomiaru energji użyto przeważnie liczników dwu-czasowych (dwularyfowych) ze wskaźnikiem mocy maksymalnej. W razie potrzeby używa się jeszcze liczników kWh bezwatowych.

Za pobór prądu w czasie „zamkniętym", t. j. w czasie dużego zużycia świetlnego, doliczano opłaty, podane niżej. Czasem „zamkniętym” lub „określonym” był normalnie czas: w styczniu i listopadzie od godz. 16.00 do 21.00, w lutym i październiku od godz. 17.00 do 21.00, w marcu i wrześniu od godz. 17.00 do 21.00, w grudniu od godz. 15.30 do 21.00.

Opłaty za energję obliczano w sposób następujący. Trzecie najwyższe obciążenie miesięczne, z 12 miesięcznych obciążeń szczytowych (średnia 15 minutowa), mnożono przez 500 godzin i otrzymywano zużycie w kWh, które obliczano po 40 kg węgla. Resztę zużycia obliczano po 4 kg węgla. Dla drobnego przemysłu z silnikami od 10 do 50 kW używano mnożnika 400 godzin zamiast 500 godzin. Dla przemysłu wielkiego z silnikami powyżej 50 kW używano, mnożnika niższego, nawet aż do 300 godzin.

Zużycie w czasie „określonym” uwzględniano w ten sposób, że, gdy to zużycie nie przekiaczało 5% całkowitego zużycia, udzielano 5% rabatu od opłat, obliczonych w powyżej podany sposób. Gdy zużycie w czasie „określonym” przekraczało 10% całkowitego zużycia, doliczano do-, datek 5% do opłat za energję.

Zmiany ccn węgla od r. 1925 do r. 1934 (w złotych)

Rok	1925	19 2 6		192/	19 2 8 16.IV l.V! 16.IX 16.X.		1929 l.YI	1933 28.III	1934 l.XI
		Ml l.V l.VI	1.V1I
Cena miału........ Mieszana cena węgla ....		9.30 10.30 : 12.10 18.65 20.30 , 23,90	11.10 21.85	m	12.30 12.50 13.-24.03 24,15 25.50	13.40 25.20	14,20 12,40 26,35 21,28		12,— 19,24