3

34 Nowoczesna elektrolerapia. Wybór zagadnień

moczowe (29,40.44,88.96,144], Niebagatelnym czynnikiem pomagającym w zmniejszeniu spastyczności jest systematyczna kontrola wypróżnienia |65,110).

W leczeniu zachowawczym podaje się środki farmakologiczne, spośród których do najczęściej stosowanych, zmniejszający ch napięcie mięśni szkieletowych, należą: liorcsal (baelofen), mcthocarbamol, my-docalm itp (10,69,90,106,116.120,124,146,1541. Wyniki przyjmowania tych Icków w wielu przypadkach są korzystne, jednak działanie ich słabnie w miarę dłuższego stosowania [30], a po odstawieniu napięcie mięśni wraca do poprzedniego stanu. Podobnie przejściowy efekt wykazuje blokowanie punktów (notorycznych mięśni środkami farmakologicznymi miejscowo znieczulającymi lub alkoholem i fenolem (S7. 98.119). Z metod farmakologicznych należy tu również wymienić blokady środkami miejscowo znieczulającymi wielu nerwów obwodowych oraz korzeni nerwów. Dają one poprawę krótkotrwałą, a nasilająca się spastyczność po ustąpieniu działania Icków zniechęca chorego do opisanej tu metody.

Spośród zabiegów fizykalnych najczęściej zaleca się ciepło, zwłaszcza przed rozpoczęciem ćwiczeń, zwykle w postaci kąpieli w wodzie o temperaturze ponad 30°C (156). W tym samym celu poleca się także oziębianie chorego (11). Stosowano na przykład masaże lodem bądź spryskiwanie różnych rejonów powłok za pomocą chlorku etylu (55(, lub krioterapię z wykorzystaniem zimnego (-160°C) azotu W terapii ciepłem próbowano też okładów parafinowych i diatermii krótkofalowej Zarówno ciepło, jak i zimno obniża jednak napięcie mięśni przejściowo W tym czasie możliwe jest niekiedy wykonanie ćwiczeń czynnych lub biernych w zakresie nieco większym, a czasem zbliżonym nawet do prawidłowego. Podobnie długotrwałe stosowanie kinezyterapii, powodujące zmęczenie napiętego mięśnia, daje przemijające obniżenie napięcia spastycznego (85,115.141.145.151). Jednak po zaprzestaniu ćwiczeń mięśnie wracają do napięcia wyjściowego. Nadmienić tu należy, że w przypadkach najcięższych, z największą spastycznością. kinezyterapia jest prawic niemożliwa.

Od dawna poszukuje się zatem innych, nierzadko zabiegowych metod leczenia. Podejmowano próby podawania fenolu i alkoholu do-kanalowo |98|. Metoda ta jest jednak niechętnie wykorzystywana z uwagi na krótkotrwały najczęściej efekt i liczne powikłania, głównie w formie zaburzeń mechanizmów wydalania. Stosuje się także alkoho-lizacjc i fcnolizacje nerwów obwodowych. Te ostatnie dają dłuższy efekt niż alkoholizacjc, dlatego są chętniej prowadzone. Fenolizowano głównie nerwy kończyn górnych, rzadziej nerwy piszczelowe, kulszo-wc lub udowe. Fenol i alkohol uszkadzają włókna cienkie, natomiast włókna grube, czuciowe i ruchowe, mają pozostać nieuszkodzone. Jednak i ta metoda rzadko powoduje zniesienie wzmożonego napięcia mięśniowego przez dłuższy czas. Niekiedy okres ten jest wystarczający do wzmocnienia grup mięśniowych [57J.

Z zabiegów na obwodowym układzie nerwowym wykonuje się przecięcie korzeni przednich oraz nerwów obwodowych Przecinanie korzeni i nerwów (22,80.136J, radykalnie znoszące napięcie mięśniowe, jest rzadko stosowane ze względu na wtórne występowanie zaburzeń troficznych. Metodę tę zaleca się częściej jedynie w stosunku do nerwów zasłonowych, przy silnym napięciu przywodzicie!i. W tym przypadku zaopatrzenie mięśni przywodzicicii, także przez inne nerwy, ma zapobiegać całkowitemu ich odncrwicniu i zaburzeniom troficznym Ncurotomia nerwów zasłonowych ułatwia rehabilitację chorych, zwłaszcza ze spastycznymi niedowładami, znosząc krzyżowanie się kończyn dolnych przy próbach pionizacji lub chodzenia. Czasami po zabiegu możliwe jest uzy skanie prawidłowej pozycji kończyn (135]

Spośród rozległych metod operacyjnych należy wymienić zabiegi na rdzeniu kręgowym oraz układzie ścięgnowo-mięśniowym Ideą zabiegów na ścięgnach i mięśniach jest zmniejszenie napięcia drogą wydłużenia ścięgien, bądź też przecięcia mięśnia lub jego przyczepu ścięgnowego (78,79(. W niektórych przypadkach można uzyskać poprawę funkcji chodu przez przeszczepienie obwodowego przyczepu mięśnia w inne położenie. Niekiedy wykorzystuje się także spastycznie napięty mięsień do poprawy funkcji stopy lub kolana po przeniesieniu