4

36 Nowoczesna elektroterapta. Wybór zagadnień

jego przyczepu. Z operacji na rdzeniu wykonuje się zabieg Bischofa (28J oraz różne innego rodzaju miełotomic (43.134,135,1431. Zabieg Bischofa polega na podłużnym cięciu rdzenia w płaszczyźnie czołowej na długości trzech segmentów, najczęściej od Th 10 do LI. Przecięcie takie przerywa krótkie łuki odruchu i neurony łączące. Metoda ta nic znalazła jednak szerokiego wykorzystania praktycznego, jako zbył radykalna i destrukcyjna. Stosuje się także miełotomic częściowe i mniej radykalne niż zabieg Bischofa, np. opracowaną przez Tokarza mieło-tomię tylno-środkową istoty szarej pośredniej rdzenia kręgowego, która daje lepsze wyniki i mniejsze okaleczenie pacjenta 1143) Metody te wc wczesnym okresie powodują dosyć często poprawę. Niestety, wyniki odlegle są rzadko zachęcające, a zabiegi chirurgiczne tego typu niejednokrotnie pozostawiają trwałe, jeszcze większe kalectwo

W ostatnich latach spotyka się próby zmniejszania spastyczno-ści za pomocą różnych metod clcktrostymulacji.

4.2. Elektrolccznictwo w zwalczaniu spastyczności

Elcktrostymulację rdzenia kręgowego wprowadził po raz pierwszy Shcaly w 1967 roku, jako nowy sposób w walce z bólem (132,133]. W kilka lat później, wraz z współpracownikami, unowocześni! i rozwinął swoją metodę (130,131], Wkrótce potem Nashold i wsp (107,108,109] rozszerzyli wskazania do takiej stymulacji o dysfunkcje pęcherza moczowego, a dobre wyniki, dzięki tej metodzie, osiągnęli też Scdan i wsp. (126].

Bantli i wsp |6,7| po stymulacji rdzenia kręgowego u małp Rhesus otrzymali odpowiedź z ośrodków ponadrdzcniowych (zwłaszcza ze wzgórza). Podobnie Friedman, Nashold i Somicn (54] uzyskali różne efekty, niezależnie od zamierzonej analgezji. Mortimer, Shcaly i Wheeler (105] donieśli o wpływie clcktrostymulacji rdzenia na siłę mięśniową. Stymulowali oni także mózgowie.

Bing [14] stwierdził powrót niektórych (uprzednio nieobecnych) prawidłowych odruchów u ludzi w wyniku półgodzinnej farady-zacji rdzenia przez powłoki W latach siedemdziesiątych Cook 125,26] opisał korzystny wpływ stymulacji rdzenia kręgowego u chorych ze stwardnieniem rozsianym, na poprawę funkcji ruchowych, koordynację ruchów, a nawet na zmniejszenie napięcia spastyczncgo mięśni.

Hufschmidt [71,72] uzyskał obniżenie spastyczności przez rytmiczne drażnienie prądem elektrycznym o przebiegu prostokątnym mięśni spastycznych, a następnie ich osłabionych antagonistów w czasie rozluźnienia mięśni spastycznych Hufschmidt dopatrywał się w mechanizmie redukcji spastyczności komponenty centralnej (oprócz efektu obwodowego). Jusie i Fronjck |75] zmodyfikowali metodę Huf-schmidta i donieśli o obniżeniu spastyczności u 32 chorych ze spa-stycznością pochodzenia mózgowego i rdzeniowego. Lcycndcckcr [93] w trakcie rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, według metody Bobathów, w jednej z grup porównawczy ch zastosował dodatkowo metodę Hufschmidta i uzyskał szybszy postęp rehabilitacji w stosunku do innych Wyniki odległe we wszystkich grupach były jednak zbliżone. Z autorów polskich Mika [103,104] doniósł o zachęcających wynikach wprowadzonej przez siebie modyfikacji metody Hufschmidta, zwanej tonolizą

Gracanin [60] uważa, że bezpośrednia stymulacja rozciągniętego mięśnia spastyczncgo powoduje, poprzez odruch rozciągowy, zwiększenie spastyczności. Sądzi, że w porażeniach i niedowładach spastycznych stymulacja powinna wywołać nie tylko pożądany ruch, ale także uruchomić mechanizmy hamujące antagonistycznc mięśnie spastycznc. Zadanie to ma spełnić stymulacja nerwów mieszanych

W piśmiennictwie polskim na uwagę zasługują prace Kiwcr-skiego. Weissa i Paśniczka [84], którzy stymulowali rdzeń kręgowy za pomocą elektrod implantowanych u chorych z urazem rdzenia kręgowego i otrzymali poprawę neurologiczną w ponad 50% przypadków. Również Kiwerski stwierdził [83], że rozpowszechniony pogląd, jakoby stymulacja ośrodkowego układu nerwowego prowadziła do wzrostu