30_
Nowoczesna elelaroterapia Wybór zagadnień
Andrzej Franek
Spastycznc (kurczowe) wzmożenie napięcia mięśni może towarzyszyć urazowemu uszkodzeniu rdzenia kręgowego (19.63,81,95,156J oraz wielu nicu razowym schorzeniom mózgowia i rdzenia, jak np stwardnieniu rozsianemu, poprzecznemu zapaleniu rdzenia kręgowego, mózgowemu porażeniu dziecięcemu itd (65,94.119.1 S3]. Niniejsze rozważanie dotyczy głównie przypadków spastyczności wywołanej urazowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego
Podstawowym objawem spastyczności jest zwiększony opór przociw wydłużaniu i rozciąganiu mięśni oraz tzw objaw scyzorykowy |82,119], Spastyczność cechuje się zwiększonym oporem, jaki mięsień stawia przy szybkim rozciąganiu w pierwszej fazie ruchu. Istnieje pewna progowa szybkość ruchu, poniżej której opór mięśni jest niestały i różny (14,1 IRJ Spastyczności towarzyszy najczęściej wzmożenie odruchów na rozciąganie oraz drgawki klonicznc (2). Chory wykazuje znamienne ułożenie kończyn, spowodowane nierównomiernym rozkładem wzmożonego napięcia w poszczególnych grupach mięśniowych (95,1191
Choć sporo już wiemy o spastyczności. mechanizm jej powstawania me jest do końca poznany |155). Na ogół panuje zgodność
co do faktu, że podstawowym warunkiem powstawania spastyczności jest uwolnienie łuków odruchów rdzeniowych spod kontroli ośrodków ponadrdzcniowych, w następstwie czego powstaje przewlekłe wzmożenie czynności odruchowej (32,34,65,66,67). Przyczyną wzmożenia odruchów jest uwolnienie układu spod pooadrdzeniowych wpływów hamujących (63,74). Zwiększona aktywność wrzecion mięśniowych odbywa się w ich obu układach czynnościowych (statycznym i dynamicznym) (143)
Omówiony warunek jest konieczny, lecz niewystarczający, aby zaczęła się rozwijać spastyczność Zwykle musi być wyzwolona dodatkowym czynnikiem Co do mego nic ma już wśród badaczy pełnej zgodności i wymienia się kilka hipotez, które usiłują go ustalić.
Pierwsza z nich widzi ten czynnik we wrzecionach mięśniowych (12,65). Podstawę do takiego twierdzenia dały doświadczenia wykazujące, że u chorych ze spastycznością wybiórcze blokowanie włókien w nerwach obwodowych znosi wzmożoną czynność wrzecion mięśniowych (20.21,65.143).
Druga hipoteza zakłada, ze przyczyna pobudzająca rozwój spastyczności leży w ośrodkach rdzeniowych (12,143) Według niej. dochodzi do nowych połączeń w istocie szarej pośredniej rdzenia, i to zarówno w obrębie tego samego segmentu, jak i między wiciu segmentami (12). Tc dodatkowe połączenia mają stwarzać możliwości rozszerzonego działania impulsów dośrodkowych na łańcuchy neuronów istoty szarej pośredniej (12,41,42,123,143) Pewne bodźce, które normalnie nic biorą udziału w utrzymywaniu i regulacji napięcia mięśniowego, stają się w nowych warunkach czynnikiem ułatwiającym rozwój spastyczności (12,63)
Z kolei inna hipoteza zakłada, żc istota szara pośrednia rdzenia, jako homolog tworu siatkowatego pma mózgu, może spełniać podobną rolę w spastyczności. jaką ma twór siatkowaty w odmóźdżeniu (53, 123.143) Zatem powinna ona przejmować rolę ośrodka aktywnego w rozwijaniu odruchów rdzeniowych w stanach spastycznych. Bierze się również pod uwagę możliwość wpływu zmian fizykochemicznych