544443573

I. Wstęp

Przed 50 laty - dzięki współpracy i przyjaźni wielu uczonych z Krakowa -rozpoczęło się tworzenie „krakowskiej szkoły toksykologii klinicznej”. W kręgu jej zainteresowania znalazły się problemy diagnostyczne, lecznicze oraz orzecznicze, związane z działaniem ksenobiotyków zarówno na pojedynczego człowieka, jak też wybrane populacje ludzkie.

Jako pierwsi w Polsce i nieliczni w Europie, równocześnie z rozpoznaniem oraz leczeniem zatruć, pracownicy Kliniki Toksykologii wprowadzili kompleksową diagnostykę psychiatryczną oraz psychologiczną, która ma olbrzymie znaczenie zarówno w wykrywaniu przyczyn zatruć ostrych czy przewlekłych, jak też w leczeniu następstw odległego działania substancji chemicznych. Wprowadzili również w bardzo szerokim zakresie techniki obrazowania do oceny ciężkości zatrucia oraz wykrywania odległych uszkodzeń narządowych.

Od początku swojej działalności brali oni aktywny udział w pracach krajowych i międzynarodowych toksykologicznych towarzystw naukowych. Przedstawiciele kliniki mieli zaszczyt przez wiele lat uczestniczyć też w pracy Zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Ośrodków Toksykologicznych i Toksykologów Klinicznych, a także byli członkami Amerykańskiej Akademii Toksykologii Klinicznej (prof. Leon Cholewa, prof. Janusz Pach, dr n. med. Barbara Groszek).

Ogromnym wyróżnieniem dla kliniki było zorganizowanie w 1995 roku w Krakowie spotkania naukowego pod patronatem EAPCCT na temat „Toksykologia kliniczna, przemysłowa i środowiskowa”, z udziałem prezesa Amerykańskiej Akademii Toksykologicznej, prezesa EAPCCT oraz wielu wybitnych toksykologów klinicznych z całego świata. Gościem honorowym sympozjum był jeden z najznakomitszych toksykologów światowych XX wieku - prof. Matthew J. Ellenhom z USA. W chwili rozpoczęcia obrad uczestnicy otrzymali specjalny numer „Przeglądu Lekarskiego” w języku angielskim, z referatami wygłoszonymi w trakcie sympozjum. Zdarzenie to wprowadziło krakowską toksykologię kliniczną do wielkiej rodziny toksykologów z całego świata. Dzięki nawiązanym kontaktom i przyjaźniom można było w Krakowie organizować kolejne spotkania polskich toksykologów klinicznych, z udziałem wybitnych przedstawicieli toksykologii europejskiej i światowej.

Jako emerytowany kierownik Kliniki Toksykologii UJCM i wieloletni specjalista krajowy w dziedzinie toksykologii klinicznej, za największy sukces uważam zarejestrowanie specjalizacji z toksykologii klinicznej i wprowadzenie jej do programu nauczania studentów Wydziału Lekarskiego UJCM.

Ważnym faktem jest także wydanie w roku 2009 nowoczesnego podręcznika pt.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Autorzy poszczególnych rozdziałów, pracownicy ośrodków toksykologicznych w Polsce, są w pewnym sensie również przedstawicielami „szkoły krakowskiej”, ponieważ na Wydziale Lekarskim UJCM przeprowadzili swoje przewody doktorskie, a w Klinice Toksykologii odbywali szkolenia i uzyskali tytuł specjalisty z zakresu toksykologii klinicznej.

Od momentu wprowadzenia w 2003 roku Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych w Krakowie zmienił się w znaczący sposób system diagnozowania i leczenia osób zatrutych. Toksykolodzy stracili bezpośrednią kontrolę nad rodzajem wykonywanych zabiegów diagnostycznych i leczniczych. Niemożliwe było także prowadzenie wspólnie

9