5521244312

nych. które byłyby tutaj całkowicie na miejscu. jako be nic wypada przy okazii publikacji płodów własnego pióia rzucać aę z ujadaniem na innych Ocrywiśae. pod warunkami. Łc mówiąc jdobry^- nar cna aę na myśb przekładu kongenialnego. który K*i twe regułą, lecz nader rzadkim wyjątkiem w pracy iransłatarskięi Z drugiej jednak arony. jeśk h»orę za tłumaczenie wierny po Pol lak u i Woroszylskim (o me ma tentu ukrywać. Ic me uwalam eh przekładów za abaoluicue doakooak Rzeczyantoc. w każdym przypadku mona znaleić coś. co można zakwestionować. mołna wydobyć taką wartość rosyjskiego oryginału, którą mm za trąb b Jest po proalu kwestią gustu, co chcemy w przekładzie zachować, co uwypuklić, a co uwalamy za mniej walor

Przyjrzyjmy aę dla pizykladu utworowi Ja dtatu tirów j potłteduej pruamoioj ... najczęściej chyba tłumaczonemu i w <puści*xuc Mandełnlama bardzo wal temu. kondentającemu jak gdyby jego filozofię, a zarazem i metodę poetycką Przek WoroazyUkrgo. w szczegółach niewierny, jeat pewne duchem cajbklery Mandcis? wi Ten ud wkriz u Barańczaka brzna bardzo pięknie, ale jeal trochę zbyt .kunsztowny ^-w tiosunku do oryginału Werą* Leśniewskie] wykazuje zależności wobec dawnego przekładu Woroszylskiego Mój jeat czwarty z kola. cboaal w chwili, gdy go pnałem. znany był na wiato* tylko pierwrszy z wymMsuooych

W zetknięciu z oryginałem uderzy na* od razu jego wyraźnie ludowy charakter. Decydują o tym zarówno caęssc rymy gramatyczne ujała — zijała. kraaota — tramo li. po wołnśin — po gubam. pomalel pokatet. aicnczetk — pustota. jak lei I charakterystyczny dla pieśni ludowej, występujący w d rugaj i trzeciej zwrolor achemal .Ty póydneaz górą. a Ja dobną " śmiem iwwrdzsć. be wszyscy tłumacze zagubili tę. przynajmniej dla mmc laiotną. cechę wiersza, moją natomiast ambicją było w bitne oddanie jej po polaku. Przeczytajmy więc drugą zwrotkę, w której jon ona najbardziej widoczna

Tam. gdte eilim, tffaJa Kratota.

Unte iz atamyek dyr Ufała

W przekładzie Wiktora Woroszybkago

Gdite Net Urnom bioslam Plflna ekram.

Srom popteiuk ma mr zioną/

Z czarnyck pmt

Nie mamy ui Jul dwóch rymów gramatycznych, ale przeocz me o arytmetyczną dokładność nam chodzi, lecz o prostotę oryginału, której chybn me da aę uzyskać, stosując rym męski, w języku polskim wymagający użycia wyrazów jednoaybbowych. U Barańczaka znajdujemy rymy żeńskie, ale lei bardzo wyszukane zestawienia

Gdite tlottla greek te dzieje Chmatbo iw*odo Na nasię : ctarmyek dołów lieje Hańba bwiata

Spróbowałem zachować oba rymy gramatyczne, rezygnując z ckwimclrycznośo. ab w urny sposób, przesuwając akcent na drugą sylabę

Heliemm, w twa,: błymfio hgkmokią

A mm* t ctamyck fam Zionęło Mśśesą

Obok ./oftłoryzscp*. dokonałem tu wyraźnego spolszczeń u. uzyskując zdecydowanie swojski wzorzec rytmiczny _A czemuż wy ckłodne rosy , Padacie ", albo. jHk kto woS. ..PrzybieAeh do Bel lejem pasterze — na tę melodię da aę zaśpiewać tekst oryginalny, gdyż akcent, zgodnie z dawną uadycją. do dzd żywą w twórczości ludowej, pada na ostatnią sylabę Według tego schematu tłumaczyłem teraz pazottab zwrotki Oto zwrotka trzecia:

Gftrłti drondh Jęłam,

Po -ośsam

Nu. a wur — to/tomo) parno/ Pd gt*nm

Trzymając aę nadal rymów gramatycznyck. napisałem w pierwotne; wersji w ten spoaób

Tom Nrlrrna ketytana Fatom.

A jon dotknął Home) pumy Wargami

Nieco podobnie jcil u Barańczaka:

Gdzie Neiema. greek Pm emanem V typ tama —

Tam mnie w wna tytko mole CHumąt plama

Wszędzie jednak brskuje rzeczy dość ważne) .ibondilj^- należałoby po prostu przetłumaczyć .zwędzili*. ..zwinęli*, bo to słowo zupełnie nich terać kie Trzeba więc szukać jakiegoś gminnego określenia, które można wstawić do zwrotki, po to. by przekładu me zubożyć Mole tak jak u Mani Lcśnirwikaj?

Grecy morzem rttałl i pomną

Fali błyzk -

Umie matamunt — zioną pumą Pro i to w pysk.

Ab jakże tu t* w owej _paome" domyślić Heleny? Ba. gdyby Helena była panną, nie msehbyizny Ikady* Minęło wiele czasu, mm znalazłem coś. co wydało nu aę stosowne

Gdy t Heleną Greczym cwany Umyka/.

Jam nę tytka ztame) piany Nałyka/

Płoszę tę me przejmować, te sen q raczyn jeal pewnie z Targówka rodem Takie Punaeszame antyku I języka potocznego jest dla Mandełszlams charakterystyczne Nąjmoiej jestem zadowolony ze twego przekładu zwrotki pierwszej Powinno być wyraźniej zaznaczone, źe wszystko jest brednią, bzdurą Ponadto .briedm* i .brłendt* brzmią bardzo podobnie po rosyjsku, po polsku — juź nie lam tłumacze wybrnęli z lego problemu, podugując aę dodatkowymi efektami dźwiękowymi Barańczak srrzery będę — sherry brandy. Woroszylski sherry brandy ma chknr (bardzo wpada w ucho to -ma chćne*. służy często jako ety kalka rozpoznawcza wiersza, któremu brak ty lułu. ab u Msnddsziama jest koowcacjanalnc .mój anscb"|. Jedyne, co udało mi się zrobić, unikając zarazem kopiowania poprzedników, to umieszczenie .brandy" I .bredni* obok nrbie. dla uwyraźnienia podobieństwa

Do pooownego przetłumaczenia wiersza Bwnommca Gamier Tt+lje panna, skłoniły traie przede wszystkim niejaka dowolności metryczne, na które pozwolił sobie Seweryn Pollak. używając trzynasto- i jcdenastosylabowyck wersów i twotząc jak gdyby wiersz -akcentowy* Pierwsza zwrotka, która w oryginale brzmi:

Bieuammlca Gomor Ttą/lfe panna Ja tpaok korabia) proettoi do tierwdmy •

Sie) d/mmy) wywodok. ae] pojetd ltrawimy/, nte nad EUodofu kogda-to poduańa

* pi wkładce wygląda lak

108

10