5662539563

Odlewnictwo

odlewniczy, zdolność tłumienia drgań, dobra skrawalność). Żeliwo szare dzieli się, zgodnie z PN-EN 1561:2000, na sześć gatunków, które oznaczamy znakiem EN-GJL- i liczbami 100, 150, 200, 250, 300, 350. Liczby te podają minimalną wytrzymałość na rozciąganie Rm MPa. Materiał może być też oznaczony odpowiednimi numerami np EN-JL1010 (dla żeliwa EN-GJL-100), EN-JL1060 (dla żeliwa EN-GJL350). Żeliwa EN-GJL-100, 150 (ferrytyczne) stosuje się na odlewy handlowe, rury kanalizacyjne, żeliwa EN-GJL-200,300 (ferrytyczno - perlityczne) na cylindry, tłoki, łoża obrabiarek a EN-GJL-350 (perlityczne) stosuje się na silnie obciążone elementy maszyn, korpusy silników, turbin.

UWAGA!

Wytrzymałość i twardość żeliwa szarego jest silnie zależna od grubości ścianek odlewu, np. odlew o grubości ścianki 5-i-lO mm ma R_m =205 MPa przy twardości 225 HB (Brinella), a odlew o grubości ścianki 20-^40 mm ma R_m =155 MPa przy twardości 155 HB.

Żeliwa sferoidalne

Żeliwo sferoidalne stosuje się w przypadkach, w których wymagana jest duża wytrzymałość i wysoka granica plastyczności (kadłuby, korpusy, korbowody), duża wytrzymałość zmęczeniowa w granicach 157-196 MPa (wały korbowe i rozrządu) oraz duża odporność na ścieranie (tuleje, koła zębate). Wytrzymałość żeliwa sferoidalnego, w porównaniu do żeliwa szarego jest przeciętnie dwukrotnie wyższa. Daje to możliwość konstrukcji odlewów o istotnie obniżonym ciężarze w stosunku do odlewów z żeliwa szarego. Żeliwo to otrzymuje się przez dodanie do żeliwa szarego modyfikatorów (magnezu lub stopów magnezu) w wyniku czego część węgla wydziela się w czasie krzepnięcia w postaci kulek grafitu, a nie jak w żeliwie szarym w postaci płatków grafitu. Żeliwo sferoidalne dzieli się, zgodnie z PN-EN 1563:2000, na trzynaście gatunków Podstawą klasyfikacji jest wytrzymałość na rozciąganie R,„. Oznaczenia materiału dokonuje się za pomocą znaku lub numeru.

Przykład oznaczenia: żeliwo o znaku EN-GJS-350-22 (nr EN-JS1010) oznacza R_m =350 MPa, umowną granicę plastyczności R_p0t2 =220 MPa i wydłużenie A₅ =22% min.

Żeliwa ciąg li we

Otrzymuje się je z żeliwa białego (pominięto jego omówienie) przez wyżarzanie w temperaturze 900-1000 o C przez długi czas (około 1000 godzin). Podczas tego zabiegu bardzo twardy i kruchy składnik żeliwa -cementyt (węglik żelaza) przemienia się w tzw. węgiel żarzenia, dzięki

Strona 9