w 1884 roku. Za pomysłodawcę uważa się Charlesa H. Dowa, jednego z założycieli Dow Jones Company i pierwszego wydawcy „Wall Street Journal”.32 W. Dębski dzieli indeksy na dwie grupy33:
a. dochodowe - uwzględniające zmiany cen wszystkich spółek na rynku giełdowym z uwzględnieniem dywidendy i prawa poboru przypisanego akcjom,
b. cenowe - wykorzystujące zmiany cen wchodzących w jego skład walorów (niekoniecznie muszą to być wszystkie walory występujące na giełdzie, indeks może brać pod uwagę tylko wybrane papiery wartościowe).
Indeksy kursów papierów wartościowych możemy obliczyć na dwa sposoby. Pierwszy bierze pod uwagę wielkość przedsiębiorstwa, jego wartość rynkową oraz kapitalizację. Na ich podstawie określonym spółkom nadaje wagi. Przedsiębiorstwa duże mają relatywnie większy wpływ na wielkość indeksu niż spółki małe. Indeks ten określany jest jako ważony wartościowo.34
Drugim sposobem jest obliczanie indeksu ważonego jednolicie. W tym przypadku, niezależnie od wielkości przedsiębiorstw, nadaje im się takie same wagi.35
K. Jajuga i T. Jajuga zwracają uwagę na kilka cech charakteryzujących dobrze skonstruowany indeks. Przede wszystkim jego zadaniem jest wskazywanie zmian w porównaniu z okresem bazowym, jakie wystąpiły na danej sesji w kursach akcji wchodzących w skład indeksu. Wynika z tego, że gdy wartość większości walorów rośnie, to wartość indeksu powinna również wzrastać i odwrotnie - spadek wartości indeksu wynika ze spadku cen większości tworzących go walorów.36
Według nich należy przy tworzeniu miernika uwzględnić stosunkowo dużą ilość walorów, którymi obraca się na giełdzie. Twierdzą także, że zmiana wartości indeksu powinna być uzależniona jedynie od zmian cen notowanych akcji, a nie od ich wartości bezwzględnych.37
Najbardziej znanymi indeksami są te związane z największymi światowymi giełdami. Na giełdzie nowojorskiej (New York Stock Exchange) na podstawie cen akcji 30
32 A. Dorosz, M. Puławski, op. cit., s. 166-167.
33 W. Dębski, op. cit. s. 164.
34 A. Dorosz, M. Puławski, op. cit., s. 166.
36J. Jajuga, T. Jajuga, Jak inwestować w papiery wartościowe, PWN, Warszawa 1993, s. 39.
7