P3109040

Za surowce uważa się te czynniki rzeczowe, które przeszły uprzednio przez^ ną fazę produkcyjną polegającą na odłączeniu od złoża naturalnego lub przez |§ dzo niewiele faz produkcyjnych (np. ropa naftowa, rudy metali, piasek, węgiel, fi dukty rolnictwa i leśnictwa do dalszego przerobu).    ^Ł

Przykład. Czy kwiaty róży to surowiec? Bzdura - powiecie - róża to piękny kwj, który można podarować dziewczynie, ale cóż można z niego wyprodukować? A jedną, Różane płatki to podstawowy surowiec w produkcji perfum. Na polach Grasse. małego steczka na południu Francji, znajdują się jedne z ostatnich na świecie uprawy róży stuli* nej. To najbardziej poszukiwana i ceniona przez wytwórców perfum odmiana. Osiąga 1% botyczne ceny i jest używana tylko w najwyższej klasy zapachach, takich jak Chanel N>j czy Jardins de Bagateille Gucrlaina. Inne poszukiwane odmiany to róża damasceńska, zwj. na inaczej bułgarską (uprawiana m.in. w Indiach. Maroku, Egipcie), oraz róża majowa Do uzyskania 1 kg esencji różanej potrzeba w zależności od rodzaju od 1 do 5 ton płatków.

Materiały są to produkty otrzymane z surowców w wyniku określonego proce-su technologicznego i przeznaczone do dalszego przerobu, np. blachy, deski, koks, przędza, tkaniny. Materiały odgrywają znaczącą rolę w produkcji. Ich brak powoduje zakłócenia w produkcji, może nawet doprowadzić do całkowitego jej przerwania. Można również wskazać na stosunkowo wysoki udział materiałów w koszcie własnym produkcji przemysłowej, wynoszący około 75%. W poszczególnych gałęziach przemysłu udział kosztów materiałowych jest różny, np. w przemyśle węgłowym wynosi około 30%. w przemyśle maszynowym i odzieżowym - około 60%, w przemyśle metalurgicznym H 80%, a w przemyśle spożywczym - prawie 90%.

W przedsiębiorstwach grupuje się materiały według dwóch zasadniczych kryteriów klasyfikacyjnych: kryterium pochodzenia wytwórczego (według rodzajów działalności) 1 kryterium ekonomicznego, czyli roli, jaką materiał spełnia w procesie produkcyjnym.

Kryterium pochodzenia wytwórczego (według rodząjów działalności) stało się podstawą grupowania wyrobów i usług w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWIU) wprowadzonej do stosowania Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r.¹)

PKWiU została opracowana głównie na potrzeby statystyki oraz ewidencji źródłowej i stanowi podstawę:

I sprawozdawczości dotyczącej produkcji, zbytu, obrotu towarowego, zapasów, transportu itp.;

I organizacji ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych w postaci indeksów materiałowych, towarowych itp. urządzeń ewidencyjnych w celu ujednolicenia ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych.

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług jest klasyfikacją produktów krajowych i importowanych, znajdujących się w polskim obiegu gospodarczym. Do produktów

zaliczamy wyroby i usługi. Wyroby to surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części - wszystko to, co znajduje się w obrocie. Usługi natomiast to wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych i ludności zarówno na potrzeby produkcji, jak i konsumpcji (indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej). Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług grupuje produkty, wyodrębniając dziesięć poziomów. Oznaczenia przyjęte w PKWiU można zapisać w skrócie w następujący sposób:

A - sekcja,

AA — podsekcja,

xx - dział,

xx.x — grupa,

xx.xx — klasa,

xx.xx.x - kategoria,

xx.xx.xx - podkategoria,

xx.xx.xx—xx - pozycja,

xx.xx.xx.-xx.x - dziewięciocyfrówka,

xx.xx.xx.-xx.xx - dziesięciocyfrówka.

Pierwsze cztery poziomy klasyfikacji są zgodne z kryterium podziału produktów, przyjętym w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), która została omówiona w podrozdziale klasyfikacja przedsiębiorców. Ostatnie dwa szczeble podziału (dziewięciocyfrówki i dziesięciocyfrówki) zostały stworzone wyłącznie na potrzeby statystyk krajowych oraz ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych. W zależności od charakteru produktów dostosowano je do polskich norm lub do praktyki gospodarczej.

Przykład. Meble metalowe, stosowane w placówkach szkolnych, zostały oznaczone symbolem PKWiU 36.14.11-00.40, co oznacza, że są zaliczane do:

Działu:

Klasy: Kategorii: Pódkategorii: Pozycji:

36    Meble

36.14    Meble    pozostałe

36.14.1    Meble    pozostałe

36.14.11    Meble    metalowe    gdzie    indziej    niesklasyfikowane

Dziesięciocyfrówki: 36.14.11-00.40 Meble metalowe, stosowane w placówkach szkolnych

136.14.11-00 Meble    metalowe    gdzie    indziej    niewymienione

Kryterium ekonomiczne charakteryzuje rolę i przeznaczenie materiałów w procesie produkcyjnym przedsiębiorstwa. Zgodnie z tym układem materiały używane w przedsiębiorstwie dzieli się na: materiały podstawowe, materiały pomocnicze, paliwo, części zapasowe, opakowania i odpady.

Materiały podstawowe stanowią główny składnik gotowego produktu, np. tkaniny w zakładach odzieżowych, skóra w fabryce obuwia, tarcica w fabryce mebli.

Materiały pomocnicze mogą być zużywane w produkcji wyrobów, lecz nie sta* nowią ich istotnego składnika, albo służą do konserwacji maszyn, utrzymania czystości w zakładzie, do celów administracyjnych itp.