Stolice, centra kulturalne, uniwersytety, ośrodki handlu, wymiany i władzy, giełdy, jarmarki, kantory, zmiany granic - ekspansja - regres
3. Dzieje odkryć geograficznych - naukowych i kulturalnych
- Konsekwencje odkryć w dziedzinie geografii, nauki i ekonomii Minimum:
Z. Wójcik, op. cit. s. 64-81, 103-117,; Atlas historyczny..., - Wielkie odkrycia Rozszerzenie tematu:
Zbigniew Długosz, Historia odkryć geograficznych i poznania Ziemi, Warszawa 2001 J. H. Parry, Morskie imperium Hiszpanii, przekł. S. Bławat, Gdańsk 1983 M. Małowist, Konkwistadorzy portugalscy. Warszawa 1992
M. Małowist, Europa a Afryka Zachodnia w dobie wczesnej ekspansji kolonialnej, Warszawa 1969
Pedro Pizarro, Relacja o odkryciu i podboju Królestwa Peru, przekł. Maria Mróz, wst. Marcin Mróz, Gdańsk 1995
Heman Cortes, Listy o zdobyciu Meksyku, przekł. Maia Mróz, Ryszard Tomicki, Gdańsk 1997 Zmierzch Azteków. Kronika Zwyciężonych. Indiańskie relacje o podboju, wybr. opr. M. Leon
- Portilla, przekł. M. Sten, Warszawa 1967
Zagadnienia: Przyczyny odkryć geograficznych. Dzieje poznania świata - wielkie odkrycia geograficzne, ich przebieg i konsekwencje polityczne; kolonie i faktorie. Konsekwencje ekonomiczne wielkich odkryć; przełom w postrzeganiu świata: konsekwencje kulturalne i intelektualne odkryć.
4. Reformacja - rewolucja w stosunkach wyznaniowych. Przyczyny, przebieg, skutki.
Minimum:
Z. Wójcik, op. cit. s. 171-212;
Rozszerzenie tematu:
P Chaunu, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250- 1550), Warszawa 1989, s. 395-443, 467-490.
Jean Delameau, Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII wieku, t. 2, Warszawa 1986, s. 8 - 32. s. 36-58, 127-159.'
John M. Todd, Reformacja, Warszawa 1974, s. 113-354.
H. A. Oberman, Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Gdańsk 1996.
Jerzy Piechowski, Jan Kalwin. Prorok czy dyktator ?, Katowice 1988.
Jean Berenger, Tolerancja religijna w Europie w czasach nowożytnych (XV - XVIII wiek), Poznań 2002.
Janusz Tazbir, Państwo bez stosów i inne szkice, Kraków 2000 (Seria: Klasycy współczesnej polskiej myśli humanistycznej. Prace wybrane t. 1)
S. Anderski, Maxa Webera olśnienia i pomyłki, Warszawa 1992, s. 149- 183.
S. Litak, Historia wychowania, t. 1, Do Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Kraków 2004
Zagadnienia: Kryzys Kościoła i wartości duchowych schyłku średniowiecza; geneza i przyczyny reformacji. Pierwsza reformacja, druga reformacja, trzecia reformacja - zakresy pojęć, przebieg zjawiska; ośrodki reformacji (szkoły, centra religijne) i strefy wpływów: luteranizmu, kalwinizmu, arianizmu, anabaptyzmu na terenie Europy. Schizma anglikańska.
5. Kontrreformacja i reforma katolicka - Europa w religijnym starciu