5815002711

Dlaczego Ranciere?

Praca ta jest próbą usytuowania filozofii przedstawienia w myśli francuskiej ostatniego półwiecza. Dlaczego tej filozofii ma przewodzić Jacąues Ranciere? Nie jest to monografia tego autora i trudno byłoby w pełni i wyczerpująco zaprezentować jego dorobek, gdyż on sam dopiero zaczyna podsumowywać swoje dzieło, zwłaszcza jeśli chodzi o systemowe ujęcie estetyki. W trakcie recenzji wydawniczej Inwazji ikonoklastów Ranciere wydał kolejną książkę, być może najważniejszą dla tych rozważań, lecz z racji równoległości czasowej obu publikacji została ona tu uwzględniona w niewielkim stopniu.

Omówię szerzej kilka książek Jacques'a Ranciere'a, urodzonego w 1940 r. w Algierze, francuskiego filozofa, emerytowanego profesora Universite Paris VIII, zamiast konstruować ewolucyjną interpretację jego myśli. Pierwszą z książek jest Dzielenie postrzegalnego¹ [Le partage du sensible: esthetiąue et politiąue) z 2000 r. - uważana za najważniejszą dla zrozumienia koncepcji przedstawienia.

Ostatnie dzieło Ranciere'a z 2011 r. nosi tytuł Aisthesis. Scene du regime esthetiąue de I'art (Aisthesis. Ujęcie reżimu estetycznego sztuki) i przedstawia wyłonienie się sztuki z ogólnie pojętych sztuk, co miało miejsce zaledwie dwa wieki temu. Ranciere pisze, że ostatnie lata pracy pozwoliły mu określić, czym jest „reżim estetyczny". Jest to system, który wyłania się z estetyki, stając się porządkiem zawłaszczającym sztukę na własne potrzeby i osłabiającym jej oddziaływanie. Estetyka opiera się na marzeniu o odnowie sztuki, lecz często blokuje możliwość takiego odnowienia.

Piętnaście lat pracy doprowadziło mnie do konkluzji całkowicie odwrotnej: ruch właściwy

reżimowi estetycznemu, ten, który podtrzymywał marzenie o odnowie artystycznej i fuzji

1

W Polsce kolejno ukazały się: Estetyka jako polityka, tłum. P. Mościcki, J. Kutyła, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2007; Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, tłum. M. Kropiwnicki, J. Sowa, Wyd. Korporacja Halart, Kraków 2007; Nienawiść do demokracji, tłum. M. Kropiwnicki, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2008; Na brzegach politycznego, tłum. I. Bojadżijewa, J. Sowa, Wyd. Korporacja Halart, Kraków 2008.