5833210718

Fizyczny ogrom przestrzeni ziemskiej, jej chemiczna i fizyczna funkcjonalność są tak imponujące, że jako kategoria ekonomiczna - nie mogły „zmieścić" się w starej definicji nauk ekonomicznych obejmujących „stosunki międzyludzkie za pośrednictwem dóbr i usług". Ziemie były politycznie dziedziczone, podbijane, przyłączane, zagrabiane, dzierżawione itp. a z drugiej strony bronione jako „ojczyzna, zdobyta krwią i blizną".

W wymiarach geodezji niższej przestrzeń znalazła się w badaniach nad przyczynami i źródłami bogactwa narodów (1786) jako czynnik produkcji w układzie: praca, ziemia, kapitał. Od tego czasu przestrzeń , zwłaszcza lądowa, stała się obiektem zainteresowania w sprzężeniu zwrotnym na równi z człowiekiem. Te sprzężenia parametrów człowieka z przestrzenią funkcjonują jako naczelna zasada demokratycznego ordoliberalizmu. Znajduje szczegółowe odbicie w kwantowych systemach państwa: prawnym, topograficznym, urbanistycznym i finansowo-statystycznym. Właściciel obiektu budowlanego (nieruchomości n.p. lokalu mieszkalnego) jest jednocześnie właścicielem części gruntu, na którym się wznosi ten obiekt¹⁰.

Przestrzeń w wymiarze poziomym i pionowym jest ściśle kontrolowana i rejestrowana w księgach wieczystych (obecnie już w systemie informatycznym). Przestrzeń traktuje się jako towar w obrocie rynkowym, a ograniczenie cechy towarowości może nastąpić z merytorycznych przyczyn technologicznych lub konstrukcyjnie przewidzianego interesu publicznego. Równolegle z ewidencją hipoteczną funkcjonuje tzw. system katastralny ewidencji skarbowej i finansowej państwa. Prawo własności na hipotecznie rejestrowaną przestrzeń stanowi klasyczną gwarancję kredytu bankowego w skali krajowej i międzynarodowej^{1 2}.

POSTĘP-RUCH-ROZWÓJ

Kategoria poznawcza Postęp zawiera z jednej strony pojęcia abstrakcyjne a z drugiej -konkretne - ciała fizyczne. W pierwszej postaci wyraża wspólną, uogólnioną cechę wszystkich pól rzeczywistości, polegającą na istnieniu w każdym systemie fazowym początku i końca. Przy tym parametry końcowe są wyższe i korzystniejsze od początkowych, wyrażając ruch i rozwój zbliżający system do jego celu - z reguły na zasadzie mini-maksu.

Przykłady z dnia powszedniego: wynalazek silnika spalinowego zastępującego silnik parowy; wynalazek komórki telefonicznej bezkablowej zastępującej stacjonarny aparat kablowy. Powyższe dwa przykłady mają charakter techniczno-technologiczny. Organizacyjnym postępem jest zwiększenie wydajności pracy przez jej podział na specjalistyczne zespoły. Wykrycie źródeł zakaźnej choroby i leku do jej pokonania, a w następnej fazie opracowanie profilaktycznej metody usuwania źródeł choroby -zwiększa efektywność służby zdrowia.

Współczesne przykłady wielkich odkryć w systemach biofizyki i biologii czy tez fizykochemii [i odwrotnie - chemio-fizyki] mają tak ogromny wpływ na stosunki społeczne, że bez ich przypomnienia w programie nauczania ekonomii obniża się jej atrakcyjność.

10

1

¹⁰    Hawkes Nigel, Konstrukcja - cuda świata stworzone przez człowieka (tłum. z ang. Sławomir Fiszer), „Arkady", Warszawa 1977, s. 240

2

   Kalendarium dziejów świata. Encyklopedia PWN. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 600