5833210727

WPROWADZENIE - ZAŁOŻENIA

Wyniki badań w zakresie nauk przyrodniczych fizyko-matematycznych a zwłaszcza społecznych, opublikowane w ostatnich kilkunastu latach obaliły wiele przesądów i uprzedzeń, którym ulegali naukowcy jeszcze w XX wieku nie tylko w Polsce. W świetle współczesnych badań metodą analizy systemowej liczne doktryny i teorie ujawniły swą płytkość i niezborność, wewnętrzne sprzeczności i praktyczną niekompatybilność z rzeczywistością. Ich dorobek znajduje się już w archiwach jako dowód wytężonej pracy w określonej fazie rozwoju cywilizacyjnego i technicznego, w której podstawowa teoria poznania opierała się zbyt często na intuicyjnych założeniach, których nie można było zweryfikować z powodu braku instrumentarium laboratoryjnego do badań z jednej strony w skali nanometrycznej a z drugiej - makrofizycznej.

Od połowy lat 1990-ych naukowcy zaczęli łączyć „nadwerężone" teorie, co okazało się użyteczne i skuteczne w naukach technicznych, geofizycznych i przyrodniczych. Teorie są bowiem bogatszym zbiorem pytań i hipotez aniżeli odpowiadający im zbiór udowodnionych twierdzeń. Przy połączeniu słabszych z silniejszymi ożywiają się dyskusje naukowe i rośnie konkurencja oraz rywalizacja o dominację w nowej strukturze.

W konsekwencji Nauka powinna być niewątpliwym beneficjentem. Przyjmując powyższy pozytywny postulat nie wolno jednakże zapominać o zagrożeniu dla zwycięskiej prawdy i Nauki z powodu niejednoznacznej fazowo rywalizacji o pozyskanie utalentowanej młodzieży i środków materialnych na kontynuację badań NBRW. Opinie o Nauce i naukowcach kształtują także konserwatywne media informacji i administracji publicznej. Operują one często nieświadomie fałszywymi etykietami i hasłami, wywołującymi fatalne skutki dla młodszych pokoleń nauczycieli i studentów.

Deprecjacja nauk ekonomicznych

Nauki ekonomiczne najlepiej rozwijają się w świecie otwartym i praworządnym. Wiek XX nie może poszczycić się ogólna przewagą praworządności. Gaszenia pożarów, sprzątania ruin i zgliszcz oraz składania wieńców na wojennych cmentarzach nie można uznać za równoważne z ekonomicznym dobrostanem i zapobieganiem ludzkim tragediom.

Nauki ekonomiczne mimo zagrożeń ze strony „gorącej i zimnej wojny" przetrwały z pewnym dorobkiem na Xxi wiek. Dorobek ten widoczny jest w geografii i statystyce ekonomicznej oraz ekonometrii a także w międzynarodowych finansach i bankowości światowej. Teraz nauki ekonomiczne mają szanse dokonywania obiektywnych ocen i działań pozytywnych w ogromnej różnorodności „splotów" globalizującej się gospodarki. Trzeba jednak w procesie transformacji instytucji naukowych rozszerzać horyzonty myślenia i wyzbywać się negatywnych przesądów dziedziczonych po zamierzchłych uwarunkowaniach historii. Wiąże się to z objęciem całości abstrakcyjnych i realnych splotów ekonomii „mapą" na wzór siatki Merkatora i tablicy Mendelejewa. W tej sytuacji interesujących celów i zadań naukowych zdumienie może budzić usiłowanie deprecjacji

2