5833211340

10

3)    jeżeli egzekwowany obowiązek został określony niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administracyjnego, orzeczenia sądowego albo bezpośrednio z przepisu prawa,

4)    gdy zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego lub gdy egzekucja nie może być prowadzona ze względu na osobę zobowiązanego,

5)    jeżeli obowiązek o charakterze niepieniężnym okazał się niewykonalny,

6)    w przypadku śmierci zobowiązanego, gdy obowiązek jest ściśle związany z osobą zmarłego,

7)    jeżeli egzekucja administracyjna lub zastosowany środek egzekucyjny są niedopuszczalne albo zobowiązanemu nie doręczono upomnienia, mimo iż obowiązek taki ciążył na wierzycielu,

8)    jeżeli postępowanie egzekucyjne zawieszone na żądanie wierzyciela nie zostało podjęte przed upływem 12 miesięcy od dnia zgłoszenia tego żądania,

9)    na żądanie wierzyciela,

10)    w innych przypadkach przewidzianych w ustawach.

Fakultatywne umorzenie przewiduje art. 59 § 2, stanowiąc, iż: „Postępowanie egzekucyjne może być umorzone w przypadku stwierdzenia, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne".

Liczny katalog przesłanek umorzenia daje możliwość klasyfikowania ich w grupy na podstawie różnych kryteriów. W literaturze przedstawiany jest podział przyczyn umorzenia postępowania na :

-    przyczyny o charakterze nieprzemijającym (wykonanie obowiązku, jego umorzenie, nieistnienie obowiązku, niedopuszczalność egzekucji ze względu na osobę lub przedmiot) oraz

-    przyczyny przemijające, czyli takie, które mogą ustać (zobowiązany nie posiada majątku, wierzyciel nie żąda podjęcia zawieszonego na jego wniosek postępowania).

Inna klasyfikacja przesłanek warunkujących umorzenie postępowania to podział na :

-    przesłanki merytoryczne, czyli takie, które dotyczą egzekwowanego obowiązku (obowiązek został wykonany lub wygasł np. na skutek śmierci zobowiązanego, jeśli był to obowiązek natury osobistej) i

-    przeszkody mające charakter formalny (niemożność stosowania egzekucji wobec danej osoby, brak uprzedniego upomnienia).

Wśród podstaw umorzenia postępowania są takie, które dotyczą zarówno egzekucji należności pieniężnych, jak i niepieniężnych oraz takie przesłanki, które powodują umorzenie wyłącznie egzekucji należności pieniężnych (nieuzyskanie w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne) lub dotyczą jedynie egzekucji    prowadzonej w zakresie obowiązków niepieniężnych (obowiązek o

charakterze niepieniężnym okazał się niewykonalny).

Należy podkreślić, że „przypadki umorzenia postępowania [...] muszą być traktowane jako wyjątki od zasady, co oznacza, że mogą podlegać wyłącznie wykładni dosłownej oraz ścieśniającej, a w żadnym razie nie podlegają wykładni rozszerzającej"¹.

Przyczyny umorzenia postępowania są w znacznej części przyczynami uzasadniającymi zgłoszenie zarzutów przez zobowiązanego (art. 33 p.e.a.).

Administracyjne postępowanie egzekucyjne powinno zostać umorzone, gdy wystąpi chociaż jedna z omówionych niżej przesłanek.

3.1. wykonanie obowiązku przed wszczęciem postępowania Jeżeli obowiązek został spełniony przed złożeniem wniosku przez wierzyciela o wszczęcie postępowania lub przed wszczęciem postępowania z urzędu przez organ egzekucyjny, a mimo to organ ten wszczął postępowanie egzekucyjne, to staje się ono bezprzedmiotowe, ponieważ nie można już zmuszać zobowiązanego do wykonania zrealizowanego przez niego obowiązku. Organ egzekucyjny może dowiedzieć się o tym po wniesieniu przez zobowiązanego zarzutu w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego (art. 33 pktlp.e.a.).

Podobna sytuacja występuje w przypadkach określonych w pkt 2 (umorzenie, wygaśnięcie, nieistnienie obowiązku). Różnica polega jednak na tym, że nie zawsze okoliczności

1

J. Borkowski, [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wrocław 2013, s. 910.