5895614121

BIBLIOTEKA ELEKTRONICZNA 205

pieczania zbiorów skończywszy (dyskietki, CD-ROM-y, serwery). Biblioteka elektroniczna powinna zapewniać swoim pracownikom i użytkownikom dostęp do systemów i sieci komputerowych (katalogi Online, zasoby World Wide Web — WWW, poczta elektroniczna).

Biblioteka cyfrowa natomiast gromadzi, przechowuje i zarządza informacją w postaci cyfrowej i udostępniają do przeszukiwania, wynajdywania i kopiowania za pomocą sieci komputerowych, w możliwie najbardziej przyjazny dla użytkownika sposób⁶. Inaczej mówiąc, biblioteka cyfrowa to zbiór dokumentów gromadzonych i przechowywanych wyłącznie na nośnikach elektronicznych, nie odpowiadający tradycyjnie rozumianej bibliotece. Biblioteka cyfrowa nie musi mieć nawet swego budynku (zbiory są posadowione na serwerach mogących się znajdować w różnych miejscach), personelu ani tradycyjnie pojętych zbiorów, przechowywanych na półkach bibliotecznych. Spotyka się również opinię, że biblioteka cyfrowa to unowocześniony, bardziej wydajny, lepiej zorganizowany, bardziej funkcjonalny i użyteczny system WWW.

Zasoby biblioteki cyfrowej to bazy tekstowe i multimedialne. W miarę rozwoju technologii multimedialnych następuje specjalizacja bibliotek cyfrowych, w zależności od rodzaju gromadzonych i udostępnianych dokumentów; powstają biblioteki: tekstowe (knowledge databases), obrazów (image libraries), dźwiękowe (audio libraries) i animacji (video libraries). Ponieważ w przyszłości to właśnie dokumenty multimedialne będą tworzyć zasadniczy zasób bibliotek cyfrowych, opracowuje się obecnie sposoby pozyskiwania tych dokumentów, przechowywania, katalogowania, indeksowania, a także efektywnego przeszukiwania i udostępniania.

Jednak za najważniejsze osiągnięcie systemu uważa się tzw. hipertekst (hyper-tex) dający możliwość łączenia w całość różnych fragmentów dokumentów. Hipertekst pozwala na szybki dostęp do dokumentów związanych tematycznie a znajdujących się w innych, nieraz bardzo odległych bazach. Obecnie wysiłki nad tworzeniem bibliotek cyfrowych skierowane są na opracowanie programów zbudowanych z samodzielnych bloków (modułów), które mogą przekazywać sobie nawzajem informacje właśnie przy wykorzystaniu hipertekstu. Zakłada się, że wprowadzane do zasobów bibliotek cyfrowych dokumenty powinny być materiałami o dużej wartości poznawczej lub naukowej. Do ich przygotowania angażuje się wysoko wykwalifikowane służby informacyjne, które pracują nad ich zbieraniem, opracowaniem i sposobami wykorzystania.

Przewiduje się, że biblioteki cyfrowe przyniosą nowe możliwości realizacji zadań dydaktycznych, przede wszystkim w uczelniach wyższych (ma to już miejsce w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie). Coraz częściej korzysta się z możliwości wprowadzenia do sieci wykładów, a nawet ćwiczeń prowadzonych przy wykorzystaniu modułu poczty elektronicznej⁷.

W przyszłości zakłada się przeszukiwanie obrazowe dokumentu przez wprowadzenie opcji „rozpoznanie typu dokumentu” (document recognition),

⁴ B. Jcapcs: Digital library projects. Whcrc Ihcy arc now. “Electronic Library" 1995 Vol. 13 no. 6 s. 551-554.

⁷ An educational environment using WWW. "Computer Networks and ISDN Systems" 1995 Vol. 27 no. 6 s. 905-909.