5895614823

KWARTALNIK

TOWARZYSTWA

MIŁOŚNIKÓW

ASTRONOMII

Rok V.

STYCZEŃ - 1926.    Ns 1 (11).

M. ŁOBANOW.

URANJA

Chemja gwiazd.

Wielki Newton pierwszy rozszczepił światło białe i otrzymał widmo ciągłe. Jednak ani Newton, ani inni współcześni uczeni nie dostrzegli w tym przypadku, że złożone drgania białego światła zostały rozłożone na drgania proste.

Dopiero na początku XIX stulecia Frawnhofer pierwszy otkrył ciemne linje w widmie słońca, lecz i on nie mógł objaśnić tego zjawiska; Fresnel był pierwszym, który próbował tłó-maczyć linje Fraunhofera jako wahania proste, mające określoną długość fali.

Frawnhofer badał widma niektórych pierwiastków, ogrzewając je w płomieniu, lub przepuszczając iskrą elektryczną; dalej dużo przyczynił się Wiston, który zbadał widma: ołowiu, cyny, kadmu i bizmutu. Następnie dużo pracowali w tej dziedzinie Stewart, Brewster, Foucault i inni; szczególnie ten ostatni zrobił ważne odkrycie, mianowicie stwierdził, że w labora-torjum można otrzymać ciemną linje, odpowiadającej linji D (sód) widma słonecznego. Lecz nie mogli stwierdzić związku pomiędzy jasnemi i ciemnemi linjami widma.

Dopiero Kirchhoff w r. 1859 ogłosił prawo, które skierowało analizę widmową na prawidłowe tory. Jak wiadomo prawo Kirchhoffa polega na tern, że jeżeli między źródłem białego światła i pryzmatem umieścimy rozżarzoną parę jakiegoś pierwiastka, to w widmie ciągłem (światła białego) zauważymy ciemne linje, odpowiadające jasnym linjom rozżarzonej parze tegoż pierwiastka. Zaznaczyć trzeba, że źródło światła białego powinno mieć temperaturę wyższą niż temperatura par rozżarzonych; jeżeli zaś temperatura pary będzie wyższa, otrzymamy linje jasne, jaśniejsze niż tło widma ciągłego. Oprócz tego Kirchhoff stwierdził zdolność pochłaniania fal świetlnych (określonej długości dla każdego z poszczególnych ciał) przez różnorodne ciała stałe i ciekłe.

Zakładając ze metoda analizy widmowej jest dostatecznie znana czytelnikom, rozpatrzymy sposoby zastosowania jej w as-tronomji. Przyrządy, które znajdują zastosowanie, są to głównie spektroskopy, spektrometry i spektrografy. Jak wiadomo

01423