5895614990

234 PRZEGLĄD I OCENA LITERATURY DYDAKTYCZNEJ

Poważna wiedza edytorska zawarta jest w recenzjach wydań i w prospektach zamierzonych przedsięwzięć wydawniczych. Są tu pozycje dziś już klasyczne, materiałowo niejednokrotnie zdezaktualizowane, ale w sposób niezastąpiony pokazujące istotę edytorskich problemów. Wymieńmy dla przykładu A. Brucknera Spuściznę rękopiśmienną po Wacławie Potockim*, I. Chrzanowskiego O wydaniach poetów stanisławowskich³, J. Kleinera Układ i tekst dzieł Słowackiego\ Ten typ lektury jest jednak znacznie bardziej przydatny studentowi poloniście niż biblio-tekoznawcy. Wierność tekstu wobec intencji autora, kompletność wydania i dostępność tekstu są może dla obydwu stron oczywiste, lecz już wszelkiego rodzaju drobiazgi filologiczne, spory o jedno słowo czy metaforę są znacznie mniej zrozumiałe dla kogoś, kto sam nie przeszedł przez ćwiczenia językowe, seminaria interpretacyjne i kto w przyszłości też nie ma zamiaru samodzielnie się tym parać.

Przykłady wzorcowych rozwiązań problemów edytorskich można też znaleźć we wstępach do różnych edycji, które przedstawiają np. genezę czy też dzieje konkretnego tekstu, bez uogólnień i bez poddawania go analizie. Dlatego trudno je polecać jako lektury, choć można i należy analizować je ze studentami na zajęciach.

Natomiast z interesującego nas tu zakresu mamy w języku polskim niewiele podręczników. W praktyce użytkuje się 5 książek trzech autorów: Konrada Górskiego, Jerzego Starnawskiego i Jana Trzynadlowskie-go. Poza tym sięga się czasem po starsze i nowsze teksty instruktażowe.

Fundament wiedzy o edytorstwie naukowym, nie tylko dla studentów, lecz i dla wykładowców prowadzących specjalizację, stanowi nie-prześcigniona książka K. Górskiego Sztuka edytorska, wznowiona później w wersji nieco poszerzonej pod tytułem Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich*. Górski napisał w przedmowie: „głównym źródłem tej książki jest ustna tradycja naukowa przekazywana z pokolenia na pokolenie”⁶. Czuł się on tej tradycji spadkobiercą a zarazem ją przełamywał — pierwszy raz bowiem to, o czym rozprawiało się na seminariach filologów klasycznych i polonistów, zostało spisane i usystematyzowane. Ale przede wszystkim w tekst tej książki Górski wpisał swoje niezwykłe doświadczenie wydawcy autorów z różnych epok oraz doświadczenia wynikające ze specjalnie troskliwego i wnikliwego kontaktu z tekstem, jaki dała mu praca leksykograficzna nad Słownikiem języka Adama Mickiewicza. Dodajmy jeszcze, że Sztukę edytorską pisał wybitny pedagog z zawodu i z zamiłowania, co zapewniło jej siłę przekonywania i jasność wykładu. Talent literacki i piękno stylu Górskiego czynią z jego książki dzieło, które może być — i rzeczywiście jest —

•    A. Bruckner: Spuścizna rękopiśmienna po Wacłaiute Potockim. .Jtozjrr. AU. Wydz. FUol." 1897 T. 27 1 1899 T. 29.

•    I. Chrzanowski: O wydaniach poetów stanisławowskich. „Pam. Lit." 1908 T. 7 s. 598-618

•    J. Kleiner: Układ ł tekst dzieł Słowackiego. „Pam. LU." 1909 T. 8 s. 278-391.

•    K. Górski: Sztuka edytorska. Zarys teorii. Warszawa 1956; — Tekstologia t edytorstwo dzieł literackich. Warszawa 1975. Rec. J. Trzynadlowskl, .Jlocz. LU." 1975 8. 189.

•    K. Górski: Sztuka... b. 7.