5895614991

edytorstwo naukowe 235

czytane nie jak podręcznik akademicki, lecz jak wybitna książka humanistyczna. W następnym wydaniu, już poczynając od tytułu, autor położył większy nacisk na tekstologię, przekomponował książkę w znacznym stopniu, jednakże bardzo niewiele stron dopisał. Problematykę tekstologiczną- wprowadził autor opierając się na badaniach znakomitego radzieckiego filologa Dymitra Siergiejewicza Lichaczewa⁷. Biorąc za punkt wyjścia jego rozważania, wysnuł Górski własną definicję tekstu, natomiast pominął inną ważną tezę Lichaczewa — tę mianowicie, że tekstologia jest samodzielnym działem historii literatury. Lichaczew pisał m.in.: „Jeżeli historia literatury zajmuje się badaniem procesu rozwoju całej literatury, to tekstologia powinna zajmować się badaniem procesu rozwoju poszczególnych zabytków (...). Wydawanie zabytków — to jedno tylko z praktycznych zastosowań tekstologii”⁸.

Książka Górskiego porusza następujące podstawowe zagadnienia: wybór właściwej podstawy wydania krytycznego spośród wielu autentycznych przekazów tekstu, ustalanie tekstu, oczyszczanie go z amplifikacji i skażeń, wprowadzanie koniektur i emendacji. Autor omówił też kształtowanie różnego typu wydań w zależności od tego, dla jakiego odbiorcy, edycja jest przeznaczona. Dwa odrębne rozdziały poświęcone są atrybu-cji autorstw^ i tworzeniu wzorowego komentarza. Rozważania teoretyczne autor zilustrował znakomicie dobranymi i skomentowanymi przykładami z literatury polskiej doby renesansu i romantyzmu. W ten sposób Górski właściwie wyczerpał problematykę postępowania edytorskiego. Książka jego jest całkowicie wystarczającym podręcznikiem dla tej dziedziny i tę opinię potwierdziła praktyka społeczna: po pierwsze, doświadczenia dydaktyki uniwersyteckiej, po wtóre fakt, że po Górskim nikt nie uznał za celowe opublikowanie książki czy choćby skryptu z tego zakresu.

Wyjątek stanowi tu J. Starnawski jako autor ogłoszonej w popularnonaukowej serii Książki o Książce, Pracy wydawcy naukowego®. Nie była to zresztą jego pierwsza publikacja w tym zakresie: próbę tego rodzaju opracowania dał J. Starnawski w niedużej książeczce, ogłoszonej w serii Nauka dla Wszystkich pt. Praca wydawcy (Kraków 1973), „którą można uznać za rodzaj streszczenia wyprzedzającego o pięć lat właściwą, wydaną obecnie pracę” — czytamy we wstępie Od Redakcji¹⁰.

J. Starnawski, zasłużony wydawca wielu ciekawych tekstów (np. Szymona Starowolskiego), bibliograf i erudyta, w głównym trzonie swej książki odwzorował układ Górskiego, zamykając ją Kroniką edytorstwa naukowego w Polsce (1560-1977), której wersję z 1973 r. sam Górski okreś-

*    D. s. Llchaćev: TekstoLogija na materiale russkoj literatury X-XVII W. Moskva 1962; — Po&ltka dretmerusskoj literatury. Leningrad 1971.

*    D S Lichaćev: Publikacje utworów literatury staroruskicj po VI Międzynarodowym Kongresie Slawistów w r. 19S8. W: Tekstologia 10 krajach słowiańskich. Wrocław 1963 s. 65.

*    J. StamawsklrPraca wydaiocy naukowegó. Wrocław 1979. Rec. A. Ciefiski, _BtStud.

o Książ ” 1981 T. 11 s. 5.

*° J. Starnawski: Praca wydawcy.,, s. 5.