Najwyższe walory dydaktyczne w procesie rozwoju aktywności dzieci poprzez edukację środowiskową mają takie kategorie gier strategicznych, jak:
a) gry w giełdę pomysłów - „burzę mózgów";
b) gry sytuacyjne (metoda przypadków);
c) gry symulacyjne (inscenizacja).
Pierwsza z nich polega na stymulowaniu przez nauczyciela zespołowego wytwarzania pomysłów rozwiązania zadania poznawczego, przy czym chodzi o to, aby zespół uczniów wymyślił jak najwięcej pomysłów nowych i oryginalnych, co stwarza atmosferę swobody i współzawodnictwa (może to być np. pomysł na zorganizowanie wartościowego placu zabaw na osiedlu. Do gry o tej tematyce potrzebne są materiały, które ułatwią rozwiązanie. Będzie to np. plan osiedla, rozmieszczenie drzew, ilość dzieci, propozycje określonych urządzeń itp.). Tego typu gra jest często stosowaną techniką w celu pobudzania do kreatywnego myślenia. Jej stosowanie prowadzi do odkrywania faktów i znajdowania pomysłów oraz rozwiązań.
Całość procedury poznania przy zastosowaniu „burzy mózgów" wymaga:
- zdefiniowania problemu poprzez ustalenie jego istoty oraz przygotowania do jego rozwiązania w drodze zebrania i przeanalizowania informacji,
- poszukiwania rozwiązań poprzez propozycje jak największej liczby pomysłów,
- znajdowania rozwiązań w drodze weryfikacji i oceny wstępnych propozycji i wyboru właściwych oraz wdrożenia ich do realizacji.
Stosując tę technikę pracy, pamiętamy o motywowaniu do jak największej ilości pomysłów, tworzenia ich kombinacji i udoskonaleń, dochodzenia do pomysłów jak najbardziej oryginalnych, o braku jakichkolwiek ograniczeń w swobodzie wypowiedzi dzieci oraz krytyki tych wypowiedzi.
W przypadku stosowania gry sytuacyjnej jako metody rozwiązania problemu dydaktycznego ze środowiska zadaniem nauczyciela jest wprowadzenie uczniów w taką sytuację, za której rozwiązaniem przemawiają określone racje „za i przeciw". Zadaniem uczniów jest zrozumieć tę sytuację oraz podjąć decyzję w sprawie jej rozwiązania, a następnie przewidzieć skutki tej oraz innych ewentualnych decyzji. Gra polega na bardzo dokładnym rozpoznaniu przypadku, ale takiego, który jest typowy. Praca rozpoczyna się od dokładnego opisu przypadku, a następnie podjęcia decyzji (może to być np. podjęcie decyzji co do zagospodarowania działki przyszkolnej. Decyzję poprzedzić musi opis warunków glebowych i klimatycznych tej działki. Cały szereg działań umysłowych i czynności fizycznych uczniów pozwoli na rozwiązanie zadania).
Szczególnie przydatne i atrakcyjne dla dzieci klas początkowych są gry symulacyjne. Pomocne są one zwłaszcza w przybliżaniu zagadnień spo-
110