77492 skanuj0004 (258)

wy tych dzieci. Dyslalie na tle procesu rozwojowego podkreśla konieczność uwzględniania czynnika dynamicznego w analizie wymowy dyslalika, Patologiczne artykulacje głoski r przynosi interesujące dane o ich rodzajach i częstości występowania, O polskich statystykach wad wymowy pokazuje istniejące między nimi rozbieżności i wyjaśnia ich przyczyny. Ostatnia wreszcie praca. Zastosowanie analizy lingwistycznej w przypadku skrajnego ograniczenia inwentarza fonemów w zaburzeniach mowy, to pierwszy w naszej literaturze tak dokładny opis i instmktywna analiza systemu wymawianiowego dyslalika. Konfrontacja wyników dwu kolejnych badań pozwoliła wykryć prawidłowości w występowaniu zniekształceń, zrozumieć ich istotę i wybrać odpowiedni sposób postępowania logoterapeutyczncgo.

Artykuły części czwartej są praktyce najbliższe. Wszystkie zawierają konkretne ćwiczenia i wskazówki. Rozprawka Wykorzystanie zasadortofonii w korekcji wymowy uświadamia pracowników placówek logopedycznych, że w pracy korekcyjnej muszą liczyć się z istnieniem różnych stylów fonicznych, tak ogólnych, jak i regionalnych. Różnicę między metodą mechaniczną a fonetyczną oraz sposoby nauczenia właściwej artykulacji pokazuje artykuł Klasyfikacja ćwiczeń artykulacyjnych. Dwa artykuły, mianowicie Wahania u'zakresie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w mowie dziecka i Fonetyczna i logopedyczna charakterystyka „mowy bezdźw ięcznej" łączą się tematycznie. Pierwszy dótyczy mechanizmu utraty opozycji dźwięczna-bezdźwięczna, drugi zaś podeje ćwiczenia przydatne dla jej przywrócenia. Artykuł Reedukacja rzadkiej formy wadliwej wymowy k g oraz kg opisuje przyczyny wadliwej wymowy głosek oraz sposoby jej naprawienia. W pracy Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy znajdujemy bogaty i użyteczny zestaw ćwiczeń języka, warg, podniebienia miękkiego i dolnej szczęki.

Kilka zdań o Autorze. Dr Józef Kania urodził się 6 września 1937 roku w Woli Korybutowej pod Chełmem. Zagadnieniami językoznawczymi i logopedycznymi interesował się już wczasach akademickich. Na trzecim roku studiów został redaktorem jedynego ogólnopolskiego studenckiego czasopisma Językoznawca. W tym także czasie zaczął brać czynny udział w powstałej właśnie (w r. 1959) przy Lubelskim Zarządzie ZNP Komisji Logopedycznej. W roku 1960 został asystentem w Katedrze Języka Polskiego, wnet (w r. 1962) starszym asystentem, a w roku 1968 — po uzyskaniu stopnia doktora nauk humanistycznych — adiunktem. Od roku 1970 aż do śmierci (26 kwietnia 1974 r.) pracował w tymże charakterze w Zakładzie Logopedii Uniwersytetu Marii Curic-Skłodowskiej. W roku 1973 został kierownikiem

Podyplomowego Studium Logopedii i członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma Logopedia. Należał do licznych towarzystw naukowych: do Polskiego Towarzystwa Logopedycznego (przez długie lata pełnił funkcje skarbnika w Zarządzie Głównym i prezesa w lubelskim kole PI L), Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej. Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.

Zajęcia dydaktyczne prowadził dr Kania z fonetyki oraz z embriologii i patologii mowy. Te same przedmioty wykładał przez wiele lat (1968—1972) na organizowanych przez Katedrę Języka Polskiego UMCS (od roku 1971 przez Zakład Logopedii), ówczesny Centralny Ośrodek Metodyczny Ministerstwa Oświaty i Szkolnictwa Wyższego oraz Komisję Logopedyczną /.NP, kursach dla logopedów i nauczycieli szkól specjalnych.

Dr Kania pozostawił po sobie poważny dorobek naukowy. Drukował go w kraju i za granicą. Prace, które Czytelnikowi wręczamy, scharakteryzowaliśmy wyżej. Pozostałe, z wyjątkiem 12 recenzji oraz artykułów czysto językoznawczych, jedynie rejestrujemy. Są to: Problem poprawnej wymowy w szkole (Polonistyka, 1962/5). — Polska bibliografia logopedyczna, wspólnie zL. Kaczmarkiem i Z. Dobrzańskim (W. Lub., Lublin 1965). — Phoneiik der Kinder mit vcrzógerter Sprachcntwicklung (w: Colloqiwn Paedolinguisticum, Mouton, The Hague— Paris 1972, po polsku w L 12, 1975) oraz w streszczeniu po francusku w Reeducalion Orlhophoniquc 1970 (55—56. Paris). — Tytus Iłami (L 10, 1971). — Problem badania zaburzeń języka (uwagi do metodyki językoznawczej), w: Annales UMCS w Lublinie 22(7) 1967, wydru-kowane w 1970 r.), stanowi rozdział wydanej pośmiertnie książki Dezintegracja systemu fonologicznego w afazji, ZNiO — Wyd. PAN 1976. — Die siimndo.se Sprache im Lich te der strukturellen Piwne tik (BF 14, 1973).

Występując z inicjatywą wydania wyboru prac dra Kani, komitet redakcyjny kierował się dwoma względami. Przez upowszechnienie jego osiągnięć naukowych chciał po pierwsze uczcić pamięć kolegi i przyjaciela oraz po drugie dać do dyspozycji adresatowi publikacji z okazji Międzynarodowego Roku Dziecka konkretną pomoc dydaktyczną. Mając to na względzie, komitet przygotował na podstawie zachowanych maszynopisów wybrane artykuły dodruku, nie naruszając jednak ich meritum, a nawet pisowni przykładów. W pracy tej wykorzystał też uwagi i sugestie recenzcnlki wyboru, dr Ireny Styczek, oraz kierownika Redakcji Nauczania Początkowego WSiP, mgr Krystyny Kowal i szyn, co z wdzięcznością kwituje. A zatem: W jednym przypadku zmontowano / dwu artykułów jeden, w niektórych uściślono

7