210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 1/6
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i
społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul Esz
(Ze względu na tempo możliwe błędy i luki.)
Auksologia - nauka o rozwoju ontogenetycznym (osobniczym) i oddziaływaniach środowiska zewnętrznego.
Rozwój fizyczny dziecka-
 wzrastanie  zwiększenie wymiarów i masy ciała, przewaga procesów anabolicznych nad procesami rozpadu
 różnicowanie  morfologiczna specjalizacja narządowa i kształtowanie typowych proporcji ciała
 dojrzewanie  doskonalenie funkcjonalne, łącznie z między narządową integracją w jednolity pełnosprawny
organizm
Obszary rozwoju psychomotorycznego dziecka
 rozwój motoryczny
 wzrok i ruchy precyzyjne
 słuch, mowa, język
 rozwój społeczny, emocjonalny i behawioralny
Niedobory w zakresie któregokolwiek obszaru mogą wywierać negatywny wpływ na inne obszary rozwoju. np. dziecko
niesłyszące będzie miało upośledzony rozwój mowy i ograniczone umiejętności społeczne.
Czynniki endogenne wpływające na rozwój dziecka
 czynniki genetyczne (genotyp)
 determinacja płci
 tor rozwoju, tempo i rytm wzrastania i dojrzewanie
 wysokość ostateczna
 pozagenetyczne  wpływają na rozwój zarodka i płodu
 stan zdrowia, wiek matki
 właściwości metaboliczne organizmu matki
 liczba poprzednich ciąż
 liczba przebytych ciąż
 liczba przebytych poronień
 żywienie, tryb życia matki w czasie ciąży (ruch, sen przeżycia psychiczne, palenie papierosów,
choroby zakaz
ne)
Czynniki egzogenne wpływające na rozwój dziecka.......!!!!!
czynniki egzogenne (ekologiczne, środowiskowe)  zespół wpływów, od których zależ e realizacja potencjału.....!!!
Czynniki społeczne  ekonomiczne tzw. modyfikatory kulturowe
 warunki bytowe
 wykształcenie, poziom kultury rodziców i wychowanie
 żywienie
 zachowanie i nawyki prozdrowotne
Okresy dojrzewania ontogenetycznego człowieka
 okres prenatalny  wewnątrzłonowy, śródmaciczny
 faza zarodkowa
 faza płodowa
 okres postnatalny (pourodzeniowy, pozamaciczny)
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 1/6
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 2/6
Okres postnatalny
 okres noworodkowy (pierwsze 28 dni życia)
 okres niemowlęcy (1 rok życia)
 wczesnego dzieciństwa (poniemowlęcy)  2-3 rok życia
 przedszkolny (4-6 rok życia)
 szkolny (7-15 rok życia)
 faza obojętnopłciowa (od 7 do 9 roku życia)
 dojrzewania płciowego (8-9 do 15-17 roku życia)
 młodzieńczy (16-20 rok życia)
 dojrzałości (20-25  40-50 rok życia)
 starzenie się (40, 50 rok życia , indywidualne różnice)
Okres noworodkowy
 czas adaptacji narządów do pełnego podjęcia czynności w samodzielnym życiu
Noworodek  rozwój fizyczny
 noworodek donoszony  urodzony między 38- 42 tygodniem ciąży
 masa ciała 2,5  4,5 kg (średnio 3,0  3,5 kg)
 długość ciała 47-55 cm (średnio 50-52 cm)
 obwód głowy 35-37 cm
 obwód klatki piersiowej 33-35 cm
Noworodek  proporcje ciała
 nieproporcjonalnie duża głowa - ź długości ciała (dorosły 1/8 długości ciała)
 obwód głowy 1-2 cm większy od obwodu klatki piersiowej, zrównanie obwodów w 2-3 miesiącu życia
 część mózgowa czaszki większa od części twarzowej
 krotka szyja
 beczkowaty kształt klatki piersiowej
 stosunkowo duży brzuch  wystaje pomad poziom klatki piersiowej
 krótkie kończyny - ź długości ciała
 dÅ‚ugi tułów  ½ dÅ‚ugoÅ›ci ciaÅ‚a
 środek ciężkości  powyżej pępka
& ..!!!!!
Noworodek - odrębności
 w ułożeniu na plecach ma lekko zgięte kończyny górne i dolne, przewaga zginaczy nad prostownikami
 napięcie mięśniowe lekko wzmożone  zjawisko fizjologiczne
 ruchy  brak ruchów celowych, dominują ruchy podkorowe nabyte w okresie filogenetycznym
 głowa spoczywa na boku
Noworodek -skora
 delikatna miękka aksamitna w dotyku
 łatwo ulega podrażnieniu
 na ramionach lanugo
 po urodzeniu pokryta mazią płodową
& .!!!!
Noworodek  głowa
 kształt zależny od ułożenia w czasie ciąży oraz mechanicznych odkształceń powstających w czasie porodu
 przedgłowie  obrzęk porodowy: dotyczy części miękkiej na przodujących partiach główki, może przekraczać
granice szwów czaszkowych, szybko się cofa
 ciemiączko przednie (duże)  miękka, romboidalna przestrzeń na szczycie czaszki......!!!!
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 2/6
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 3/6
 ciemiączko tylne (małe)  kształt trójkąt, zaraz zwykle między 6 tyg. - 4 miesiącem życia; wielkość opuszki
palca. Może być całkowite zamkniecie po urodzeniu.
Noworodek - podział wg urodzeniowej masy ciała
 noworodek eutroficzny  urodzony o czasie z masa ciała właściwą dla wieku ciążowego
 hipertroficzny  urodzony z masą za dużą w stosunku do wieku ciążowego (na siatce centylowej mieści pow.
97 centyla)
 hipotroficzny (masa ciała mniejsza w stosunku do wieku ciążowego)
 asymetryczny  masa mała ciała oraz prawidłowa długość w stosunku do wieku ciążowego
 symetryczny  za mała masa i za mała długość w stosunku do wieku ciążowego
 501-750g niewiarygodne mała masa ciała
 751-1000g  skrajnie mała urodzeniowa masa ciała
 1001  1500g  bardzo mała masa ciała
 1501  2500g  mała urodzeniowa masa ciała
Noworodek przedwcześnie urodzony (wcześniak)
 dziecko urodzone pow. 22 tyg. przed ukończeniem 37 tygodnia
 masa ciała 501  2500g
 kończyny chude (?) koniec mostka haczykowato wygięty ku górze
 skora cienka z przeświecającymi..........!!!!!!
 dużo lanugo  tulów, barki, twarz
 obwód klatki piersiowej poniżej 33cm
 powłoki brzuszne bardzo miękkie, słabe napięcie mięśni brzucha, widoczna perystaltyka
 miękkie chrząstki
 małżowiny uszne jakby przyklejone do czaszki
 niedojrzałość warg sromowych większych
 zachowanie  leży nieruchomo
 pozycja ciała zależna do ułożenie przez osobę dorosła
 ruchy rzadki powolne
 ogólna wiotkość
 nie krzyczy ale kwili
 wykazuje niedojrzałość do życia pozałonowego  brak odruchu ssania, połykania, skłonności do niedodmy,
niedobór surfaktantu  skłonności do niedodmy (wcześniactwo jako główny czynnik RDS)
 słaba odporność na zakażeni
 leniwe ruchy robaczkowa jelit, niewielkie wytwarzanie soków trawiennych, słabe trawieni
 całkowite niedojrzałość układu termoregulacji  wcześniak przyjmuje temp. otoczenia
Virginia Apgar
Virginia Apgar (ur. 7 czerwca 1909 w Westfield (New Jersey), zm. 7 sierpnia 1974 w Nowym Jorku) była amerykańską lekarką, specjalizującą się w
anestezjologii i pediatrii. Znana jest z wprowadzenia skali Apgar, służącej do określania stanu noworodków.
W 1929 Apgar ukończyła Mount Holyoke College. Jej studia obejmowały zoologię i kurs wstępny medycyny. W tym samy roku rozpoczyna studia jako
jedna z dziewięciu kobiet w gronie 90 studentów na nowojorskim Columbia University College of Physicians and Surgeons. Studia skończyła w 1933.
Po studiach odbyła dwuletni staż w Presbyterian Hospital prowadzonym prze Columbia University. Za namową dr. Allena Whipple'a, ordynatora
oddziału chirurgii, postanawia zająć się anestezjologią. Przez rok pracowała jako pielęgniarka anestezjologiczna w Presbyterian Hospital. W 1936
odbyła lekarski staż anestezjologiczny na Wisconsin University, po którym wróciła do Presbyterian Hospital, gdzie objęła posadę dyrektora ds.
anestezjologii. Prowadziła też zajęcia ze studentami[1].
W 1949 opracowała skalę Apgar używaną do oceniania stanu noworodków. Po raz pierwszy zaprezentowała ją w 1952, a opublikowała rok póz
niej.
W 1975 Amerykańska Akademia Pediatrów ustanowiła nagrodę imienia Virginii Apgar. Jest ona corocznie przyznawana przez Akademię za
szczególne zasługi na polu pediatrii perinatalnej.
W listopadzie 1995 została pośmiertnie wprowadzona do National Women's Hall of Fame.
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 3/6
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 4/6
Skala Apgar  interpretacja
0-4  stan ciężki zamartwicy noworodka
4-7  umiarkowana niewydolność oddechowo-krążeniowa
8-10  zdrowy noworodek
ocenÄ™ powtarzamy po 1,3,5,10,15,30 minutach po urodzeniu
Skala Silvermana  ocena wydolności oddechowej noworodka
Cechy motoryki noworodka
 nieporadność ruchowa
 uogólnione reakcje ruchowe - na pobudzenie jednej części ciała reaguje cały organizm
 odruchy noworodkowe  wrodzone odruchy bezwarunkowe, instynktowne, wsród nich
 niezbędne do życia np. odruch ssania
 atawistyczne tj. wywodzÄ…ce siÄ™ z rozwoju filogenetycznego zanikajÄ…ce po kilku miesiÄ…cach
 zanikają około 4 miesiąca
Odruch pełzania  w położeniu na brzuchu (drażniąc stopy) nowowrodek prostuje i zgina nóżki oraz wyciąga do
przodu raczki........!!
Odruch chwytny (małpi)........ !!!
Odruch na światło  zaciskanie powiek
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 4/6
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 5/6
Odruch szukania  drażniąc kącik ust  zwrot głowy w stronę drażnienia i otwarcie ust
Odruch oczy śpiącej lalki - skręcanie głowy noworodka powoduje ruch gałek ocznych w stronę przeciwna do ruchu
głowy, zanika około 10 dnia życia
Odruch ssania  np. po podaniu smoczka wraz z odruchem połykania , najlepiej rozwinięty
Odruch Magnussa De Kleyna (toniczny, szyjny , asymetryczny)  zmiana ułożenie głowy wpływa na ułożenie i
napięcia kończyn górnych następuje& ....!!!
Odruch podparcia..........!!!
Odruch chodzenia  po wywołaniu odruchu podparcia noworodek wykonuje rytmiczne ruchy przypominające
chodzenie
Odruch Moro (obejmowanie)  wywołuje się go uderzając dłonią o twarde podłoże na którym leży dziecko -
rozrzucenie i wyprostowanie kończyn górnych z wyprostowaniem................!!!
Skrzyżowany odruch wyprostu kończyn  dziecko w ułożeniu.......!!!!!!!
Odruch podeszwowy Babińskiego  grzbietowe zgięcie palucha i rozszerzenie pozostałych palców podczas drażnienia
zew. brzegu podeszwowej pow. stopy..............!!!!!!!
Odruch wygięcia galanta  drażnienie okolicy przykręgosłupowej.......!!!!!
Stany przejściowe okresu noworodkowego
 żółtaczka fizjologiczna
 fizjologiczny spadek masy ciała
 kryza płciowa
 przejściowa gorączka
 fizjologiczna hipoprotrombinemia
 rumień fizjologiczny
 rumień toksyczny
 stolce przejściowe
Żółtaczka fizjologiczna
 obserwowana u 50-70% noworodków urodzonych o czasie
 u wcześniaków występuje nawet u 80%
 powstaje na skutek hemolizy erytrocytów i fizjologicznego niedoboru transferazy glukuronylowej............!!!!
Fizjologiczny spadek masy ciała
 występuje u wszystkich noworodków
 noworodek donoszony traci w pierwszych dobach życia około 10-15 % urodzeniowej masy ciała, wcześniak
20-25%
 wyrównanie masy ciała
 u 25% noworodków pod koniec 1 tygodnia
 u pozostałych 75% noworodków w 2 tygodniu życia
& .....!!!
Przejściowa gorączka
 w chwili porodu temp. ciała noworodka wynosi 37,5  38% a w ciągu następnych 10 minut obniża się o 3
stopnie C
 noworodki nie mają mechanizmów odpowiedzialnych za termoregulację dlatego od odpowiedniej opieki
zależy temp. ciała
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 5/6
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 6/6
 na spadek własnej temp. ciała ogranizmu odpowiada niekontrolowanym podwyższenie m temp.
Jak zapobiegać
 jak najczęstsze
 & .............
& .!!!
Kryza płciowa
Stolce przejściowe
 3-4 dniach życia mogą się pojawić luz
ne, papkowate zielono-zolte stolce występujące nawet do 20 razy na
dobÄ™
 zawiązane z niedojrzałością przewodu pokarmowego przejściowym niedoborem
& .!!!
Rumień toksyczny
& .!!!
Fizjologiczna hypoprotrombinamia
& .!!!
210101; 04.10.2010; Propedeutyka pediatrii, wykład 1, - Rozwój fizyczny psychomotoryczny i społeczny dzieci. Okres noworodkowy.; Paul
Esz 6/6