604495243

ARTYKUŁY PROBLEMOWE

deskowania wymagają dodatkowego wzmocnienia ze względu na lokalny wzrost parcia ponad parcie hydrostatyczne. W takim przypadku również odległość pomiędzy miejscami umieszczenie zaworów warunkowana jest wytrzymałością deskowań. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że wznawianie procesu betonowania pompowego również powodować może znaczący wzrost parcia na deskowanie. Znaczący wpływ na parcie mieszanki ma prędkość jej układania. Pewne zmniejszenie parcia poniżej pełnego parcia hydrostatycznego (60-70% pełnego parcia hydrostatycznego) można uzyskać wtedy, gdy prędkość układania mieszanki samozagęszczalnej nie przekracza 2 m/h [22]. Jest to typowa prędkość układania tradycyjnych mieszanek betonowych. Należy jednak zwrócić uwagę, że nawet jeśli prędkość układania mieszanki jest poniżej 2 m/h, to parcie mieszanki samozagęszczalnej nadal pozostaje wyraźnie większe niż mieszanki układanej i zagęszczanej w tradycyjny sposób (rys. 7). Doświadczenia z praktycznego wykonywania betonów samoza-gęszczalnych pokazują, że utrata urabialności (wzrost granicy płynięcia) oraz występowanie efektu żelowania mieszanki obniżają parcie mieszanki na deskowania (jeśli mieszanka układana jest od góry) nawet do 30% parcia hydrostatycznego. Należy przy tym zaznaczyć, że uwzględnienie efektu sztywnienia mieszanki na zmniejszenie parcia bocznego przy projektowaniu deskowań jest możliwe tylko wtedy, gdy zostanie on pozytywnie zweryfikowany w badaniach wykonanych w rzeczywistych warunkach techniczno-organizacyjnych. Należy podkreślić, że konieczność wzmacniania deskowań, stosowania deskowań o mniejszych elementach oraz uszczelnianie deskowań znacząco wpływa na pracochłonność ich wykonania (jest ona do 10% większa), a w konsekwencji - na koszt wykonania konstrukcji z betonu samozagęszczalnego.

Zagadnienia ekonomiczne stosowania betonu samozagęszczalnego przedstawiono szerzej w [23].

4.3. Układanie, zagęszczanie oraz pielęgnacja mieszanki

Mieszanka samozagęszczalna w momencie jej układania w deskowaniach musi charakteryzować się założonymi w projekcie właściwościami reologicznymi i spełniać wymagania rozpływu, stabilności i samoodpowietrzenia. Mieszanka samozagęszczalna musi być przewożona za pomocą samochodów z mieszalnikiem. Mieszanie podczas transportu powinno odbywać się w sposób ciągły i na wolnych obrotach mieszalnika, dobranych tak, aby uniemożliwić zesztywnienie mieszanki, jednocześnie unikając segregacji. Transport w mieszalniku samochodowym umożliwia również korygowanie składu mieszanki na budowie. Ze względu na niepewny efekt, utrudnioną kontrolę jakości i ogólnie niską intensywność mieszania w mieszalniku wolnospadowym, zaleca się jednak, aby unikać doraźnego korygowania składu betonu samozagęszczalnego na budowie. Pozostawione w spoczynku mieszanki samozagęszczalne wykazują często efekt zesztywnienia tzw. tiksotropowego żelowania [18, 19, 20]. Mieszanka staje się sztywna i nie wykazuje zdolności do samoczynnego rozpływu. Efekt ten jest jednak zwykle odwracalny. Ponowne przemieszanie powoduje, że mieszanka odzyskuje wcześniejszy stopień upłynnienia. W związku z efektem żelowania mieszankę samozagęszczalną należy poddawać w trakcie transportu stałemu mieszaniu, a w przypadku konieczności czasowego przechowywania mieszanki na placu budowy należy stosować zasobniki mieszające.

Mieszankę samozagęszczalną można układać rynną zsypową bezpośrednio z samochodu mieszalnika, za pomocą zasobników (wyposażonych w rury zasypowe) lub za pomocą pompy. Odległość pomiędzy miejscami podawania mieszanki zależy głównie od rodzaju betonowanego elementu, właściwości Teologicznych mieszanki, gęstości zbrojenia, kształtu, rodzaju powierzchni i wytrzymałości deskowania, jednak nie powinna być większa niż 10 m. Szybkie układanie mieszanki w elementach pionowych może nie pozwalać na odpowiednie odpowietrzenie mieszanki, zwiększając nie tylko porowatość betonu, ale także obniżając jakość wykonania powierzchni betonu.

Mieszankę samozagęszczalną należy układać bez przerw, a miejsca jej podawania powinny być rozmieszczone tak, abyfront układanej mieszanki był cały czas w ruchu. Mieszanka powinna uformować postępujący front o małym nachyleniu, otulać pręty zbrojenia bez formowania kieszeni powietrznych, a kruszywo grube powinno pozostawać blisko górnej powierzchni. Należy unikać swobodnego układania mieszanki. Mieszanka samozagęszczalna jest wprawdzie zwykle bardziej odporna na segregację niż mieszanka tradycyjna, jednak w trakcie swobodnego układania dostaje się do niej dużo powietrza. Jeśli mieszanka samozagęszczalna układana jest za pomocą zasobników, należy zwrócić uwagę, aby zasobnik nie był poddany nad miernym drganiom, ani tym bar dziej wibracji. Ponieważ wspo mniany efekt sztywnienia mieszań ki samozagęszczalnej pozostawio nej w spoczynku może utrudnić opróżnienie zasobnika, musi być napełniany bezpośrednio przed układaniem mieszanki w deskowaniach i opróżniony najszybciej jak to możliwe. Zalecane jest opróżnianie zasobnika poprzez sztywny lej zasypowy.

Jeśli mieszanka samozagęszczalna układana jest za pomocą pompy, to należy układać ją w sposób ciągły, z prędkością dostosowaną do wytrzymałości deskowań i prędkości odpowietrzenia mieszanki. Ze względu na parcie na deskowania, zaleca się prędkość ukła-

34

6/2009