3307664741

JM

RozdzialiI \ Psychologia

Inne podejście do problemu myślenia ukazuje jego różnorodność ze względu na związek myślenia z działaniem. Klasyfikację taką zaproponował E. Nęcka. Podzielił on myślenie na autystyczne /nieukierunkowane/ i realistyczne /ukierunkowane/.

Myślenie autystyczne ma postać swobodnego przepływu różnych symboli, wyobrażeń przez świadomość. Nie jest nastawione na osiągnięcie jakiegoś konkretnego celu, ale kieruje się własnymi często nieprzewidywalnymi regułami. Przykładem takiej formy myślenia może być fantazjowanie czy myślenie o niebieskich migdałach. Autor uważa, że aktywność myślowa w tych sytuacjach nie jest jedynie sztuką dla sztuki. Pełni ono dużą rolę w adaptacji psychicznej. Zarówno jego dominacja jak i zubożenie są szkodliwe dla adaptacji psychicznej.

Myślenie realistyczne to rodzaj myślenia ukierunkowanego na cel, w którym uwzględnia się ograniczenia nałożone przez rzeczywistość. Zazwyczaj jego celem jest rozwiązanie problemu, ocena wypracowanych rozwiązań czy też udowodnienie twierdzeń. Myślenie realistyczne może mieć charakter myślenia produktywnego lub reproduktywnego. Myślenie produktywne to taki rodzaj myślenia realistycznego, którego efektem jest wytworzenie nowych treści intelektualnych. Treść i wynik myślenia produktywnego może być nowy tylko dla podmiotu myślącego, ale niekoniecznie dla innych ludzi. Ma ono wtedy charakter odtwórczy. Gdy myślenie produktywne prowadzi do rezultatu, który jest obiektywnie nowy zyskuje znamiona myślenia twórczego. Podział myślenia na twórcze i nietwórcze oparty jest na kryterium społecznym, a nie psychologicznym. O tym czy myślenie produktywne jest zarazem twórcze decyduje społeczny kontekst, w którym wynik myślenia musi zostać oceniony jako nowy i wartościowy w sensie poznawczym, estetycznym, użytkowym. Większość naszych aktów myślenia to myślenie produktywne odtwórcze co absolutnie nie oznacza braku jego przydatności dla naszego funkcjonowania, a także niekiedy wysokiego poziomu jego złożoności.

Myślenie ukierunkowane może mieć także charakter reproduktywny. Sprowadza się ono do różnych form odtwarzania przeszłego doświadczenia w zmienionych warunkach, /np. pisanie konspektu na kolejną lekcję/

Najlepszym sposobem pobudzania człowieka do myślenia, a tym samym stymulowania jego rozwoju, jest stawianie go w sytuacjach problemowych.

Problem jest rodzajem zadania, którego podmiot nie może rozwiązać za pomocą swoich wiadomości, umiejętności i nawyków. Aby go rozwiązać trzeba przede wszystkim myśleć produktywnie.