6075430301

Wyznaczanie charakterystyki chropowatości

Chropowatość powierzchni (PN-73/M-04251) stanowi zbiór nierówności powierzchni rzeczywistej, umownie określanych jako odchyłki profilu zmierzonego od linii odniesienia w granicach odcinka, na którym nie uwzględnia się błędów kształtu i falistości.

Stan przestrzenny nierówności ocenia się na podstawie profilu uzyskanego przez przecięcie powierzchni płaszczyzną prostopadłą do powierzchni wyrobu i wyróżnionego kierunku śladów obróbki (jeżeli taki istnieje). Opisuje go szereg parametrów:

R_a - średnie odchylenie profilu od linii średniej,

R_z- średnia odległość pięciu najwyżej i najniżej położonych punktów profilu,

Rmax^- największa wysokość nierówności,

S_m- średnia odległość nierówności,

S - średnia odległość wierzchołków profilu,

Nl- udział nośny liniowy (parametr funkcyjny).

Zbiór wartości wybranych parametrów charakteryzujących profil nazywamy charakterystyką chropowatości powierzchni. Parametry te wyznacza się na długości tak zwanego odcinka elementarnego L_c.

Klasyfikacja sposobów nagniatania i narzędzi

Kryteria klasyfikacji sposobów nagniatania:

>    sposób działania sił nagniatających, wywieranych przez narzędzie;

>    cechy kinematyczno-konstrukcyjne układu obróbkowego;

>    rodzaj kontaktu narzędzia z powierzchnią obrabianą;

>    rodzaj współpracy narzędzia z przedmiotem;

>    kształt i liczba elementów nagniatających narzędzia.

Element nagniatający jest to część narzędzia nagniatającego, która współpracuje bezpośrednio z powierzchnią obrabianą przedmiotu. Elementami nagniatające to kulki, rolki, krążki oraz kształtowe trzpienie nagniatające - wykonane najczęściej ze stali hartowanych. Rolka nagniatająca - obrotowy element o kształcie walca, stożka, baryłki lub inny profil, bez otworu osiowego, dla którego stosunek długości do średnicy wynosi 1/d > 1;

Krążek nagniatający - jest to obrotowy element walcowy, stożkowy lub o złożonym kształcie powierzchni zewnętrznej, z otworem osiowym, o stosunku wymiarów 1/d < 1;

Trzpień nagniatający - jest to obrotowy lub nieobrotowy element o złożonym kształcie, którego powierzchnia robocza może być wycinkiem kuli, torusa lub mieć inny kształt; jest on stosowany do nagniatania ślizgowego.

Nagniatak jest to narzędzie o prostej budowie z jednym elementem nagniatającym, które w czasie pracy nie wykonuje ruchu obrotowego, np. imakowy nagniatak kulkowy używany na tokarkach uniwersalnych;

Głowica nagniatająca jest to narzędzie z wieloma elementami nagniatającymi, wykonujące podczas pracy ruch obrotowy lub posuwowy, np. głowica wielorolkowa z precyzyjną regulacją wymiaru nastawczego;

Przyrząd nagniatający to urządzenie z własnym napędem, współdziałające z układem kinematycznym obrabiarki, np. przyrząd suportowy do oscylacyjnego lub dynamicznego kulkowania wałków na tokarkach uniwersalnych.

Nagniatanie można podzielić na dwie główne grupy:

• statyczne, w których siły nagniatania mają stałą wartości, tzn. działają statycznie na obrabiany przedmiot poprzez elementy nagniatające, będące podczas obróbki w ciągłym kontakcie z powierzchnią obrabianą:

-    krążkowanie,

-    kulkowanie zwykłe i oscylacyjne,

-    rolkowanie,