6075430359

L.S. Wygotski wskazał na konieczność oceny dwóch poziomów rozwoju umysłowego: aktualnego stanu i sfeiy najbliższego rozwoju. Poznanie możliwości dziecka, gdy pracuje ono pod kierunkiem pokazuje, co niebawem będzie samo potrafiło robić, a więc jego potencjalne możliwości.

J. Kostrzewski uważa za celowe, powracanie (po zakończeniu badania testowego) do zadań, których dziecko samo nie rozwiązało. Jeśli dzięki pomocy psychologa np. naprowadzanie, wiek inteligencji dziecka wzrośnie do poziomu wieku życia, należy wykluczyć upośledzenie umysłowe.

J. Kostrzewski namawia by stosować wielokrotnie badania kontrolne w celu śledzenia dynamiki rozwoju intelektualnego, uwzględniać ocenę rozwoju funkcji psychomotorycznych warunkujących powodzenie szkolne, ocenę poziomu zachowania przy stosowawczego (np. skalą dojrzałości społecznej E.Dolla) oraz ocenę tempa uczenia się i stopnia wyuczalności (np. za pomocą ekspeiymentu klinicznego),a także niektóiych cech osobowości (np. dojrzałości emocjonalnej).

Tylko wszechstronna diagnoza może zapewnić trafne rozpoznanie upośledzenia umysłowego i bvć podstawą do opracowania programu oddziaływania korekcyino - wychowawczego.

Klasyfikacja stopni upośledzenie umysłowego

4 opóźnione w rozwoju i zaburzone w największym stopniu są czynności o najwyższej organizacji, czyli przede wszystkim myślenie i mowa. Dlatego zdaniem H. Natowskiej zdarza się. że w przypadkach upośledzenia lżejszego stopnia opóźnienia rozwoju mowy są pierwszym sy gnałem nieprawidłowości rozwoju. W miarę wzrastania powiększa się różnica między tymi dziećmi i ich prawidłowo rozwiniętymi rówieśnikami. Przypadki głębszego upośledzenia ujawniane są wcześniej, już w wieku niemowlęcym i po niemowlęcym, ponieważ zwykle powiązane są z opóźnieniem rozwoju mchowego i słabym kontaktem emocjonalnym.

-4 ogólna symptomologia niedorozwoju umysłowego:

-    w rozwoju intelektualnym nic dochodzi do wytworzenia wyższych form myślenia pojęciowego i abstrakcyjnego. Rozwój osiąga najwyżej poziom myślenia konkretnego

-    mowa rozwija się ze znacznym opóźnieniem, słownik jest ubogi, długo utrzymują się agramatyzmy, występują różne rodzaje wad wymowy

-    opóźnienia rozwoju innych funkcji poznawczych: spostrzegania, pamięci, uwagi, mają różny stopień głębokości. Zdarzają się dzieci o wybitnie dobrej pamięci maskującej niedobory myślenia. Dzięki temu przyswajają sobie słownictwo, praw idłow ości gramatyczne, lecz są zdolne jedynie do reprodukcji przyswojonych treści. Zapamiętany materiał nie służy bowiem operacjom myślowym, nie prowadzi do zrozumienia związków przyczy nowo - skutkowych, do uogólniania. Dobra sprawność motoryczna i pamięć wzrokowa pozwalają opanować przez naśladow nictwo i ćwiczenia nawet złożone ciągi czynności. Dzieci te nie są jednak zdolne do samodzielnego mody fikow ania wyuczonych czynności

-    dojrzałość społeczna w przy padku upośledzenia w stopniu lekkim i stymulującego oddziały'wania środowiska może osiągnąć stosunkowo wysoki poziom, dzięki czemu osoby te w wieku dojrzałym uzy skują względną samodzielność i prawidłowo przystosowują się społecznie

-    dzieci upośledzone umysłowo są bardzo zróżnicowane ze w zględu na rozwój sfery' emocjonalno-motywacyjnej. Cechuje je mała zdolność do kontrolowania emocji, impulsywność, nicadckwatność siły i rodzaju reakcji do działającego bodźca. W rozwoju emocjonalnym dochodzi do wykształcenia także uczuć o charakterze społecznym. Emocje i uczucia przejawiane są głównie w związku z aktualnie przezy wana

sy tuacją, lecz u dzieci upośledzonych w stopniu lekkim może wytworzyć się uogólniony stan lękliwości i reakcje nerwicowe

-    właściwości neurodynamiczne wpływają na zachowanie dziecka: impulsywność i zmienność ich reakcji emocjonalnych (np. dzieci pobudzone ruchowo i emocjonalne, skłonne do złości i agresji oraz dzieci

apaty czne, spowolniale. bierne), na szty wność działania (np. trudność zmiany kierunku i rodzaju czynności), stereotypy, ruchowe i perseweracje (np. dziecko kołysze się całym ciałem, uderza głową w ścianę).

+ tabela „symptomatologia stopni upośledzenia umysłowego" J. Kostrzewskiego

Trzeba pamiętać, że:

1.    u dzieci o tym samym ilorazie inteligencji opóźnienie w rozwoju może mieć inny ciężar gatunkowy

2.    przedziały ilorazów’ inteligencji są tak duże, że różnice między dziećmi z górnej i dolnej granicy przedziałów są znaczne ze względu na dynamikę rozwoju i maksymalne możliwości (pułap rozwoju)

3.    zaburzenia dynamiki procesów nerwowych o różno rodnym charakterze i nasileniu modyfikują obraz funkcjonowania dziecka.