233

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ II. OPROGRAMOWANIE KLIENTA

kontaktu na co najmniej dwóch poziomach jednocześnie: jawnym, oczywistym i formalnym oraz na poziomie nieświadomym, gdzie zawarte zostały sugestie stanowiące sedno i cel komunikatu.

W istocie każde wypowiedziane zdanie ma swój oczywisty nośnik znaczeniowy, który łatwo rozkodować. Jest jawny i w ściśle określonym kontekście łatwy do zdekodowania i zinterpretowania. Niesie jawną supozycję, czyli założenie, hipotezę, domysł [supponere z łaciny oznacza podkładać, podstawiać]. Jednak w warstwie ukrytej pojawia się presupozycja, czyli przed-zna-czenie, osąd lub opinia narzucająca z góry założenie interpretacyjne.

Posłużmy się przykładem zdania:

• Mariolka szybko polubiła swoje nowe zajęcie.

Przez chwilę zastanówmy się, jakie skojarzenia przychodzą nam do głowy po przeczytaniu powyższego zdania. Możemy fantazjować na wiele sposobów. Jawmy poziom znaczeniowy zdradza nam jedynie, że jest jakaś postać o imieniu Mariola, która polubiła coś, czym się zajmuje. Zajęcie należy do jej działań. Wiemy, że stało się to szybko i że dla podmiotu, czyli Mariolki, jest to zajęcie nowe. Zauważamy także zdrobnienie, które może sugerować, że jest to osoba płci żeńskiej i do tego młoda. Otóż nie! Na podstawue zdrobnienia nie możemy wmioskow^ć o wieku podmiotu. Czego zatem nie wiemy? Między innymi:

•    Kim jest Mariolka?

•    Co robi?

•    Co oznacza szybko? W jakim kontekście? Jakie miary czasu są odniesieniem?

•    Na czym polega tryb dokonany „polubiła”?

•    Nie wiemy, w jakim sensie zajęcie jest jej obszarem działań?

Co zmieni się, gdy w* zdaniu dodamy szerszy kontekst? Czy pojawią się now^re znaczenia oraz interpretacje?    ■

•    Mrugnęła do mężczyzny stojącego w^r drzwiach. Mariolka szybko polubiła swoje nowe

zajęcie. Odwróciła się w^r jego stronę, figlarnie przekrzywiając głowę.    ■

Choć przychodzą nam na myśl najróżniejsze interpretacje i odnosimy w^rrażenie, że po-jawienie się mężczyzny, otwartych drzwi oraz figlarnego przekrzywienia głowy wńele nam wyjaśnia, a nawet presuponuje odpowiedź, w istocie nadal nie wiemy:    ■

•    Kim jest Mariolka?

•    Co robi?

•    Co oznacza szybko? W jakim kontekście? Jakie miary czasu są odniesieniem?

•    Na czym polega tryb dokonany „polubiła”?

•    Nie wiemy, w jakim sensie zajęcie jest jej obszarem działań?    U

Ponadto również mamy listę pytań do męskiej postaci, roli, jaką gra w danej sytuacji, relacji, jaka zachodzi między nim a Mariolką, a także znaczenia przekrzywionej głowy. Poszerzymy zatem jeszcze trochę kontekst pierwszego zdania.

233