201

COACHING I MENTORING W PRAKTYCE

CZĘŚĆ II. OPROGRAMOWANIE KLIENTA

Czasami syndrom krzywdo-winy uruchamia się nie tylko w podobnych sytuacjach, lecz w stosunku do tej samej osoby. „Powinienem zadzwonić do mamy, ale ona mnie wypytuje o wszystkie szczegóły, wtrąca się, ciągle doradza, poucza, a potem narzeka na mnie i na cały świat. Nie lubię do niej dzwonić” (krzywda). „Mama jest taka samotna, nie dość, że martwi się o mnie, to spędza całe dni, czekając na sygnał ode mnie, a ja nawet nie mam ochoty jej wysłuchać. Potem płacze przeze mnie” (wina).

Tak umacnia się mechanizm uzależnienia. Ciągły powrót do emocjonalnej przeszłości, od której chce się uciec, jednocześnie ją przywołuje jako punkt odniesienia. Ten punkt odniesienia bywa pozytywny - jako chęć powtórzenia wczorajszego sukcesu albo co gorsza negatywny - jako chęć uniknięcia wczorajszego problemu. Jeśli przyszłość ma być tylko kopią przeszłości lub unikaniem tego, co było nieprzyjemne, to cała energia osoby (lub sytemu, jakim może być na przykład rodzina, grupa przyjaciół, dział lub organizacja) koncentruje się na utrzymaniu strefy komfortu, powtórzeniu wczorajszych zachowań i uniknięciu niepowodzeń. Oznacza to, że istniejące status quo jest opisywane i przeżywane jako optymalne, najlepsze z możliwych, niezastąpione, a w najgorszym razie lepsze niż przyszłość, która może przynieść podobne nieszczęścia lub odebrać nam nagrody. To, czego się spodziewamy, to ctóiajwyżej uniknięcie kłopotów i powtórzenie sprawdzonych, czyli bezpiecznych doświadczeń.

Stąd dążenie do niezmienności, zachowania sztywności układu, komfortu, który wynika z podobieństw i niezmienności systemu. Wtedy jako główna aktywność pojawia się troska o to, aby żaden z elementów, z których zbudowana jest sytuacja, nie uległ zmianie, nie ewoluował, a doświadczenia, przeżycia, zasoby, sytuacje powtarzały się zawsze w niezmienio-nej formie, w podobnej konfiguracji i w ten sam sposób, co do szczegółów.    ■

W mechanizmie sprzężenia zwrotnego do przeszłości tkwi przemożna potrzeba utrzy- ■ mania znanej strefy komfortu. Spotykając taką postawę u coachee, będziemy mieli do czy-nienia z aktywnością skierowaną na zachowanie sprawdzonych modeli działań, gotowość do podejmowania raczej małych kroków służących zachowaniu strefy komfortu, dążenie ■

zaś do zmiany będzie częściej oczekiwaniem adaptacji nowych rozwiązań niż rewolucyj- -

nym skokiem do przodu.

201