5
5
Możliwy jest tylko obrót wektora przepływu wirnika ©r w kierunku zgodnym z założonym na rys. 1.3 dodatnim zwrotem prędkości kątowej wirnika Q„ (dla przyjętej konwencji odbiornikowej strzałkowania, oznacza to zgodny zwrot momentu i prędkości - odpowiada to pracy silnikowej).
Przepływ wirnika 0r wiruje w przestrzeni względem obserwatora na wirniku z prędkością kątową równą różnicy prędkości (Qs - Qm) — nazywaną zwykle bezwzględną prędkością poślizgu: natomiast względem obserwatora na stojanie wiruję z prędkością kątową równą sumie prędkości: (Qs - Qm) + = £2S.
To znacz)', że do prędkości poślizgu (Qs - Q,„) należy dodać prędkość unoszenia przepływu wirnika ©r, równą prędkości mechanicznej w irnika Q,„.
Zatem przepływ wirnika ©r wiruje w przestrzeni względem obserwatora na stojanie z prędkością kątową równą prędkości O,.
Dla stanu ustalonego (brak składowych swobodnych) pracy silnika oznacza to, że przepływy stojana ©s i wirnika ©r, wirują synchronicznie2).
W efekcie przepływy stojana ©5 i wirnika ©r tworzą wspólny (wypadkowy) przepływ - nazywany zwykle przepływem magnesującym, określonym sumą geometryczną:
0s+©r = ©m (1.1)
Przepływ ©s wiruje z prędkością D.s (przy prędkości wirnika Qm * fis) i wzbudza strumień magnesujący (główny) <£>„.
Ze względu na ruch asynchroniczny strumienia <t>„, oraz rdzenia wirnika, maszyny indukcyjne nazywane są także maszynami asynchronicznymi. Jest to zasadnicza cecha maszyn indukcvinvch/asvnchronicznvch.
Moment elektromagnetyczny Tc zależ)' od kąta y (zwanego kątem momentu) między przepływami ©s oraz ©r. Na rys. 1.3 pokazano schematycznie wzajemne, przestrzenne położenie kątowe osi fazy as-as' uzwojenia stojana w zględem osi fazy ar-ar ’ uzwojenia wirnika. Położenie to odpowiada chwili czasowej dla której w artości prądów tych faz osiągają jednocześnie wartości maksymalne. Oznacza to, zgodnie z teorią pola warującego, że położenie wektorów wirujących przepływów' stojana ©s i wirnika ©r jest zgodne z osiami magnetycznymi fazy as-as ’ i fazy ar-ar
W teorii maszyn indukcyjnych bezwzględną wartość prędkości poślizgu (Qs - Q,„) odnosi się do prędkości w irującego pola stojana, którą nazy wa się poślizgiem względnym, albo po prostu poślizgiem:
gdzie: ns oraz n - odpowiednio prędkość synchroniczna pola stojana i wirnika (mechaniczna) w obr/min.
Tworzenie wspólnego przepływu magnesującego jest zjawiskiem analogicznym do magnesowania transformatora (opisanego w ćw. Badanie transformatora), tzn. powstawania prądu magnesującego wynikającego z sumy geometrycznej przepływu uzwojenia pierwotnego i wtórnego (uwaga: w; przypadku transformatora sa to przepływy nieruchome w przestrzeni). Analogię tą wykorzystuje się w budow ie modelu obwodowego (schematu zastępczego) maszyny indukcyjnej.
Uwaga:
Analogia między transformatorem i MI dotyczy tylko tworzenia wspólnego przepływu magnesującego. W transformatorze prąd pierwotny i wtórny mają jednakowa częstotliwość. Natomiast w MI, przy stałej częstotliwości prądu stojana (pierwotnego), prąd wirnika (wtórny) ma częstotliwość zmienna, która zależy od prędkości poślizgu (obciążenia).
__
2> Jest to podstawowy warunek generacji momentu o stałym kierunku i zwrocie — momentu o średniej wartości różnej od zera. Zgodnie z zasadą pracy (prawem sterowania) maszyn elektrycznych: maszyna elckirYcz.ua iest układem dw óch pól magnetycznych o osiach nienichomych względem siebie w przestrzeni. Poszczególne typy maszyn elektrycznych różnią się tylko sposobem sterowania położeniem tych pól.