6498541937

318 SPRAWOZDANIA

Working Group, a w 1998 r. podczas Ogólnej Konferencji w Amsterdamie odbyła się całodniowa (przy pełnej sali) dyskusja pod hasłem: „Literacy and reading services to cultural and linguistic minorieties” (John Y. Cole: Literacy, libraries and 1FLA: recent deuelopment and a look at the futurę). W planowanej w 2001 r. 67. Konferencji IFLA (Boston, Stany Zjednoczone) przewiduje się prezentację nowego programu p.n.:,,Libraries in promoting literacy activities’\

BIBLIOTEKI PUBLICZNE I SZKOLNE

Piśmienność i aktywność czytelnicza kojarzą się z działalnością bibliotek publicznych i szkolnych. Jest jednak między nimi pewna różnica. O ile biblioteki szkolne oraz akademickie stanowią integralną część szkoły czy uniwersytetu, to biblioteki publiczne są instytucjami autonomicznymi. Nie ma większych wątpliwości co do funkcji biblioteki szkolnej, natomiast zakres działania biblioteki publicznej może być poddawany w wątpliwość. Sformułowana wiele lat temu koncepcja biblioteki publicznej obejmująca edukację, informację i rozwój indywidualny jednostki jest ciągle aktualna. Niemniej, zdaniem niektórych polityków, osoby zainteresowane literaturą piękną powinny kupować ją we własnym zakresie, w księgami, bowiem lektury służące rozrywce są sprawą indywidualną, a nie publiczną (Philip Gili: Guidelines for public libraries in the 21°^l century) i nie ma powodu, by pieniądze podatnika wydawać na realizację czyjejś przyjemności. Jest to oczywiście skrajny pogląd i chyba nie ma wśród bibliotekarzy wielu zwolenników, ale może zyskać uznanie wśród decydentów decydujących o.nakładach na biblioteki. Bywa też całkiem inaczej. Stwierdzony w badaniach spadek zainteresowania literaturą piękną na rzecz wideo, książek mówionych, CD-ROM-ów itp. (20% ogółu wypożyczeń) stanowił impuls do przedłożenia parlamentowi norweskiemu specjalnego dokumentu informującego o sytuacji w archiwach, bibliotekach i muzeach. Zawierał on również propozycje działania na najbliższe dziesięciolecie. Dla bibliotek publicznych na pierwszym miejscu wymieniono obowiązek promowania literatury pięknej, na drugim — wspieranie permanentnego uczenia się, na trzecim — usług informacyjnych.

Autorzy przewodnika dla bibliotek publicznych są ostrożni w przewidywaniu ich przyszłości. Miedzy innymi dlatego, że nie wiadomo, jak długo książka drukowana utrzyma swój prymat wobec rozwoju elektroniki. Wyniki badań przeprowadzone w 1999 r. w szkołach podstawowych w Kapsztadzie (Afryka Południowa) ujawniły, że tylko 1/3 ogółu szkół ma coś w rodzaju biblioteki, a dostęp do książek jest zróżnicowany według podziału na szkoły dla białych i czarnych dzieci. W szkołach dla białych dzieci na ucznia przypada 11 książek, zaś w szkołach dla dzieci czarnych tylko 1,5. Dostęp do Internetu mają dzieci tylko w szkołach dla białych (Genevive Hart: Project work as a uehicle for information literacy education in a Circuit of South African primary schoolś). W szkołach dla czarnych poszczególne klasy liczą po 50 uczniów, a nauczyciele nie są przygotowani, by uczyć dzieci korzystania z informacji. Nauczycielskie źródła informacyjne są niezwykle ubogie. Kilka własnych książek lub pożyczonych od znajomych, i to wszstko. W Soweto liczącym 3-5 min mieszkańców (wyłącznie czarnych) działa 6 bibliotek publicznych. Ich zakres oddziaływania jest minimalny, ponieważ większość mieszkańców jest niepiśmienna. Gdy