672580784

104 Przypisy ~~ Punkt kulminacyjny fabuły

Przypisy. Objaśnienia odnoszące do tekstu dzieła, pochodzące od autora albo wydawcy (komentarz).

Przypisy bibliograficzne. Noty do tekstu, zamierające opisy bibliograficzne dzieł wspomnianych uj tekście lub dzieł, z których zaczerpnięto cytaty, opinie itp.

Przypowieść (Parabola). Obrazek alegoryczny, wyrażający w zrozumiałej formie myśl moralną lub religijną. Np. I. Krasicki: Podróżny i kaleka; przypowieści A. Mickiewicza w Księgach Narodu Polskiego i Pielgrzym-stwa Polskiego.

Por. Alegoria.

Przysięga (Obsecratio). Rodzaj wykrzyknienia retorycznego, stosowanego dla nadania większej wagi słowom mówcy. Np.:

[...] niech przy tym Bóg będzie świadkiem, że żadnej prywaty w tym nie upatruję mojej [... 1

(Mowa króla Jana Kazimierza z r. 1661).

Przysłowie (Paremia. Proverbium). Krótkie, treściwe zdanie, zwykle anonimowego, ludowego pochodzenia, wyrażające spostrzeżenie obnćzajowe, psychologiczne, myśl ogólną itp., często w formie przenośnej. Np.:

Kto pod kim dołki kopie, sam w nie

f wpada.

Przyśpiew zob. Refren formalny.

Psalm. Religijna pieśń izraelska, później przejęta przez chrześcijaństwo. Np. J. Kochanowski: Psałterz Dawidowy.

Pseudepigraf. Pismo o fałszywie przypisanym autorstwie lub tytule.

Pseudoklasycyzm. Kierunek literacki przejawiający się w literaturze polskiej pod koniec okresu Oświecenia, wzorujący się na klasycyzmie francuskim; ograniczał swobodę twórczą regułami poetyki klasycznej, dbał szczególnie o kunsztowność utworów, przyswoił literaturze polskiej szereg odmian literackich antycznych i francuskich.

Pseudonim. Nazwa zmyślona, przybrana przez autora.

Zob. też: Akronim. Allonim. Anagram. Ananim. Appellativum. Aste-ronim. Geonim. Hagionim. Kry-ptogram. Kryptonim. Opunim. Prenonim.

Psychomachia. Rozterka duchowa ; udramatyzowany konflikt wewnętrzny. Np. J. Liebert: Kuszenie.

Publicystyka. Piśmiennictwo omawiające tematy bieżące: polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturalne ; jego celem jest kształtowanie opinii publicznej.

Zob. też: Artykuł. Essay. Felieton. Nekrolog. Recenzja. Reportaż. Szkic.

Puenta (Pointę). Dosłownie (z franc.): ostry koniec. Oznacza ten punkt, w którym skupia się sens dowcipu, albo zaskakującą, niespodzianą myśl w zakończeniu utworu.

Punkt kulminacyjny fabuły. Jeden z momentów głównych pomiędzy zawiązaniem a rozwiązaniem akcji, w którym napięcie między sprzecznymi dążeniami dochodzi do szczytu. Często jest punktem zwrotnym, w którym przeważa się zwycięstwo na rzecz akcji lub kontrakcji.