672580931

Idylla — Index librorum prohibitorum 43

bie, ugrytć się w język, itp.; często są to przenośnie przyswojone w języku potocznym lub przysłowia).

Imionnik zob. Sztambuch. Imprecatio zob. Przekleństwo. Impresja. Wrażenie, spostrzeżenie.

Idylla zob. Sielanka.

Igraszka słowna zob. Gra słów.

Ikonografia. Spis portretów, ilustracji itp. odnoszących się do danego tematu.

Iktus. Akcent w poezji antycznej, pada zwykle na pierwszą sylabę długą w każdej stopie.

Iloczas. Zjawisko językowe polegające na rozróżnianiu sylab wymawianych długo i krótko. Ilo-czas może być czynnikiem podległym zmetryzowaniu; był podstawą wersyfikacji antycznej.

Ilościowe właściwości dźwięku w mowie. Ten sam jakościowo dźwięk może mieć różne właściwości ilościowe: 1. trwanie brzmienia (iloczas), 2. wysokość dźwięku (intonację), 3. spotęgowanie brzmienia przez wzmocnienie głosu (akcent).

Impresjonizm. Kierunek u sztuce zapoczątkowany we Francji (lim-pression — wrażenie) pod koniec XIX w. Dąży on do przedstawiania w dziele sztuki przelotnych, subiektywnych wrażeń artysty, nie kontrolowanych jego pojęciową wiedzą o rzeczywistości. Przejawił się w literaturze polskiej okresu modernizmu, głównie w nastrojowej liryce.

Imprimatur. Formuła zezwolenia na druk dzieła przez władzę kościelną.

Improwizacja.

Improwizacja (Impromptu). 1. Bezpośredni wylew twórczości pod wpływem silnego wzruszenia w takiej formie, jaka się sama nasuwa. 2. Utwór wygłaszany bez przygotowania. Np. S. Trembecki: L’impromtu; A. Mickiewicz: Do Adama Suzina.

[Improwizacja.

Iluminacja. Ręczne zdobienie starych rękopisów lub druków.

Iluzja. Złudzenie, celowo przez sztukę wywoływane wrażenie prawdziwości przedstawionego świata. Stopień iluzji zaświadcza o artyzmie utworu, a jest tym większy, im lepiej przeprowadzona została motywacja urealniająca i kompozycyjna fikcji lite- j rackiej.

Por. Prawdopodobieństwo literackie.

Imaginacja zob. Wyobraźnia.

Impuls rytmiczny. Podstawowa zasada organizacji metrycznej wiersza, która poddaje, zwykle na początku, tok recytacji i pozwala wyrównywać przy wygłaszaniu sporadyczne odstępstwa od regularności, np. przez transakcen-tację, pauzy itp.

Incipit. Dosłownie: zaczyna się. Określenie to oznacza początkowy wyraz lub wyrazy tekstu.

Indeks zob. Skorowidz.

Index librorum prohibitorum.

Spis książek, których czytania

promptu zob.