672580948

Linia intonacyjna stopnioinana — Liryka opisowa 59

intonacji, zwykle dopiero uj ostatnim członie następuje zamknięcie kadencją.

Linia intonacyjna stopniowana.

Linia intonacyjna, uj której albo część wstępująca (antykadencja) składa się z ktlku członów o wierzchołkach intonacyjnych stopniowo wznoszących się, albo część zstępująca (kadencja) z cząstek stopniowo opadających, albo taka, w której występują oba te zjawiska.

Linia intonacyjna symetryczna.

Linia intonacyjna złożona z dwu członów, wznosząca się do szczytu i opadająca (antykadencja i kadencja), dominuje zwykle w całości frazy.

Lipogram. Utwór lub urywek napisany przy użyciu wyrazów nie zawierających wcale jakiejś jednej określonej litery, zwykle takiej, której unikanie w danym języku jest szczególnie trudne, (np. J. Tuwim w książce Pegaz dęba przytacza opis burzy napisany przez Z. Stamirow-ską, w którym nie ma litery r).

Lipometria. Mniejsza ilość sylab w wersie w stosunku do idealnej normy metrycznej (np. sporadycznie występujący krótszy wers w sylabiku lub w sylabotoniku).

Por. Hipermetria.

Liryka. Jeden z trzech głównych rodzajów literackich, charakteryzujący się tym, że przedmiotem jego są uczucia i stany psychiczne, wyrażane w materiale językowym, specjalnie do tego celu kształtowanym. Główną formą podawczą w liryce jest monolog, wynurzenie bohatera lirycznego, a kom

pozycja utworu nie opiera się na akcji i związkach przyczynowo-czasowych, jak w epice, lecz na jedności nastroju, na wariacyjnych ujęciach tego samego tematu, na paralelizmach itp. Podział liryki można przeprowadzać ze względu na temat i rodzaj wyrażanych uczuć (np. miłosna, patriotyczna, religijna), ze względu na stosunek autora do tematu (osobista, nieosobista). z uwagi na sposób przedstawienia (postaciowa, bezpostaciowa itp.). W historycznym rozwoju liryki wykształciły się jej typowe odmiany rzeczowe (np. epigramat, elegia, oda), kompozycyjne (np. sonet), także odmiany pograniczne z epiką (np. ballada, duma). Liryki odmiany zob. też:    Ana-

kreontyk. Chorał. Dumka. Dytyramb. Elegia. Epigramat. Epini-cion. Epitafium. Epitalamium. Fraszka. Gazela. Hymn. Kasyda. Madrygał. Nokturn. Oda. Padwan. Pantum. Pean. Pieśń. Psalm Sonet. Tren.

Liryki struktura zob. leż : Adresat liryczny. Anafora. Bohater liryczny. Elementy kompozycyjne. Łańcuchowe sprzęganie wersów. Nawrót. Paralelizm. Pierścień. Puenta. Refren. Strofa. Strofika. Układ rymów.

Liryka dydaktyczna. Utwory liryczne o silnym zabarwieniu moralizatorskim, o tendencji wychowawczej (np. epigramaty, fraszki, satyry itp.).

Liryka opisowa. Utwory liryczne wyrażające uczucia wzbudzone pięknem natury, zawierające opisy przyrody (np. utwory w antologii J. Lorentowicza: Ziemia polska w pieśni).