6790846726

1. Wprowadzenie - sposoby prezentacji danych statystycznych

Niniejsza publikacja jest podręcznikiem dobrych praktyk w zakresie udostępniania danych statystycznych przeznaczonym w głównej mierze dla statystyków zajmujących się przygotowywaniem danych do publikacji - zarówno w formie publikacji tradycyjnych (książek drukowanych lub, co ma miejsce obecnie coraz częściej, zamieszczanych w formie cyfrowej na stronie internetowej), jak i w formie różnych cyfrowych wizualizacji, często interaktywnych, dostępnych na stronie internetowej urzędu statystycznego. Opracowana została dla statystyków Krajowego Urzędu Statystycznego Gruzji w ramach współpracy rozwojowej realizowanej w zakresie statystyki przez Główny Urząd Statystyczny (publikacja została opracowana również w gruzińskiej wersji językowej¹). Niemniej zakres omawianych w niej zagadnień użyteczny będzie dla każdego, kto zechce w sposób graficzny prezentować dane statystyczne.

Podstawową formą publikowania danych statystycznych są tablice (tabele). To z nich można odczytać konkretne wartości danego zjawiska, wartości wskaźników wybranych do przedstawiania określonych zagadnień. Mogą to być wartości bezwzględne lub wartości względne, wśród których istotne miejsce zajmują wartości procentowe (odsetki, udziały). W tablicach mogą być podane także wartości dla podziału strukturalnego zjawiska. W przypadku statystyki regionalnej dochodzi, kluczowy z tego punktu widzenia, podział na jednostki terytorialne, którymi są głównie jednostki podziału administracyjnego i statystycznego. Zasadniczą różnicą prezentowania danych regionalnych w postaci tablic jest podanie każdej z przedstawianych danych dla wszystkich prezentowanych jednostek terytorialnych. Pozawala to na porównywanie wartości pomiędzy poszczególnymi jednostkami.

Przedstawianie danych statystycznych w postaci tablicy nie jest jedynym sposobem prezentowania - można je także przedstawić w sposób graficzny. Zwłaszcza dane w układach terytorialnych predysponowane są do graficznej prezentacji - zarówno w postaci wykresów statystycznych, jak i w postaci map statystycznych, a obecnie także za pomocą systemów informacji geograficznej (GIS), gdzie pojawiają się szerokie możliwości prezentowania i analizowania danych w dowolnych przekrojach terytorialnych, nie tylko administracyjnych, ale także np. dla obszarów funkcjonalnych niezmiernie istotnych z punktu widzenia współczesnej statystyki, gdzie odchodzi się od granic formalnych i analizuje się dane w odniesieniu geograficznym.

Wykresy i mapy statystyczne nie zastąpią tablicy statystycznej i nie jest to ich zadaniem. Jako komplementarne do tablic, służą do logicznego upraszczania prezentowanych danych statystycznych oraz do łatwiejszego przyswajania informacji prezentowanej przez te dane. Analiza przekonwertowanych w postać wykresu lub mapy danych liczbowych jest znacznie łatwiejsza niż samych liczb przedstawionych tradycyjnie w formie tabelarycznej. Wynika to bezpośrednio z możliwości ludzkiej percepcji, z odbioru bodźców przez ludzkie oko - dane przedstawione w sposób graficzny są przyswajane niemal natychmiast zarówno całościowo, jak i na poziomie poszczególnych jego elementów. Rejestrowane są także związki pomiędzy poszczególnymi elementami obrazu niedostrzegalne w zestawieniu tabelarycznym. Graficzna prezentacja danych jest w związku z tym zdecydowanie bardziej efektywna niż ich przedstawianie tabelaryczne. Wybierając zatem, w jaki sposób przedstawić dane statystyczne - w tablicy, na wykresie, czy na mapie - należy ustalić co chcemy przedstawić, kto

3

1

btfstfobtfojzyfóo dco6dQjdjdob    3(óq9>g6(f)óQOó.    fiyjjdo, ftjnoBgnfiidłgozję^o

bob&gdg&o. 3569536: b^^ob^ojob 60053560 b59056co3g<i«r'i [Statistikuri monacemebis grapikuli prezen-tacia. Grapikebi, rukebi, geoinpormaciulisistemebi. Warszawa: Statistikis Mtawari Sammartwelo].