6931257560

75

reportaż a feature...

nie chcieli i nie umieli korzystać. Największe korzyści miało kierownictwo

zakładu.

Po latach teksty te, bez odpowiedniego komentarza, nie będą właściwie odczytane. Ich odbiór w momencie publikacji mógł iść w stronę literackich interpretacji. Im było ich więcej, tym - jak chce Umberto Eco - lepiej dla tekstu¹⁷.

Feature/reportaż obecnie - to tekst jednoznacznie wskazujący na dany problem, pozbawiony podtekstów (np.: publikacje Macieja Gorzelińskiego i Piotra Najsztuba o aferze w MON w Gazecie Wyborczej z 5 marca 1994 roku; publikacje Bernadety Waszkielewicz i Michała Majewskiego w Rzeczpospolitej z 24 maja 2002 roku, opowiadające o Macieju Manic-kim, który walczył o utrzymanie steru lewicowej centrali związkowej podczas V Kongresu OPZZ; lub reportaż Jerzego Sądeckiego „Lajkonikiem do Stolicy”, drukowany tamże 18-19 maja 2002 roku - o podróżach polityków z Krakowa do Warszawy pociągiem Intercity).

Feature to nie uproszczenie gatunku, ale surowe trzymanie się przez reportera rzeczywistości, bez wywoływania atmosfery i rekonstrukcji nastroju prezentowanych zdarzeń.

Wywoływanie atmosfery zdarzeń, przedstawienie dogłębnie problemów bohaterów nie odgrywa już większej roli, jak w reportażu czy noweli. Surowy przekaz o wstrząsającym wydarzeniu robi bowiem większe wrażenie na współczesnym odbiorcy niż nużący nadmiar opisów, zmuszających odbiorcę do zastanowienia.

Nowela jest gatunkiem, który kieruje się swoją stałą poetyką. Reportaż i feature narodziły się z zapotrzebowań społecznych po to, by mówiły o realnej rzeczywistości. Bliskie są życia i jego problemów, dlatego ich struktura ma charakter dynamiczny i mimo teoretycznych pozorów stabilności ulega ciągłym zmianom, dostosowuje się do realiów i potrzeb odbiorców.

Forma feature powoli wypiera reportaż. Jednak trudno przewidzieć czy nazwa przyjmie się w naszym kręgu kulturowo-językowym. Teksty o poetyce feature, publikowane w dziennikach (m.in. Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, Super Express) i czasopismach (m.in. Wprost, Polityka, Przegląd) będą stosowane z powodzeniem, jednak będą nazywane nadal reportażami. Problem, zdaje się, od dawna rozwiązali Francuzi, stosując terminy: „reportage” i „grand reportage” Np. ostatnio, Marc Raboy i Andre Roy w książce „Les medias ąuebecois” (1995) następująco określają różnice między nimi: „reportage” - zachowuje relacyjność przekazu, a „grand reportage” - zwraca uwagę na literackie ujęcia, plastykę przekazu. Autor ma w nim zwracać większą uwagę na to, Jak opowiedzieć”, niż na to, „co opowiedzieć” - i zmierzać do końcowego rozstrzygnięcia, które ma zrobić na odbiorcy tak duże wrażenie, jak to było w klasycznej noweli¹⁸.

Wyciągnijmy wnioski ogólne. Nowela jest punktem odniesienia zarów-

¹⁷    U. Eco: Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, Warszawa 1973.

¹⁸    M. Raboy avec la collaboration de Andre Roy: Les medias quebęcois. Presse, radio, telcvision, cablodistribution, Montreal-Paris-Casablanca 1995, s. 180 i 183.