6931257864

dział wodny między dorzeczem Wisły i Dniepru przechodzi w zapadłe bagna Polesia, Dział ten odcina dopływy Buga od wód spływających ku Prypeci, a ciągnąc się w poprzek Wielkiej Doliny tak jest nieznaczny i niski, że przebicie go kanałem (k. Królewski albo Rzeczypospolitej) było rzeczą łatwą i prostą, Wygląd niżu zmienia się tu zasadniczo. W miejsce krainy odznaczającej się przeciwieństwem wielkich dolin i zamkniętych wśród nich płyt wyższych mamy przed sobą rozległą moczaro-watą kotlinę, równą i płaską, której obfite wody przelewają się powoli po powierzchni, nie wcinając sobie wyraźnycli łożysk dolinnych. Wskutek niezmiernie łagodnego nachylenia naziomu rzeki Polesia błądzą powolnym i niepewnym biegiem. Wzbierając z wiosną i rozlewając się wtedy szeroko zamieniają wielkie przestrzenie w jeziora lub częściej bagniska, — zmieniając często koryto, rozdzielają się na szeregi ramion, łączą się z sobą i rozczepiają na nowo i tworzą splątaną sieć wód, która łącznie z obszarami moczarów jest najwybitniejszą cechą Polesia. Dziedziny suchsze zaległy tu piaski spiętrzone często w wały i wzgórza wydm. Stanowią one jedyne zakłócenie płaskiej powierzchni kraju. Gdzie lasu nie ma, tam przesypuje je nadal wiatr, zmuszając do powolnej wędrówki. — Na obwodzie kotliny rozsiadły się szerokim pasem potężne bory sosnowe u granic Polesia zaległa słynna Białowieska puszcza.

W ostępach leśnych kryją się po niższych miejscach biota, w których rozwijają się swobodnie bujne torfowce. W ich sąsiedztwie bór rzednie — gaje sosen skarlałych i białych brzóz zarastają torfiastą glebę. Mokradła zalegają ku wnętrzu kraju coraz to większe przestrzenie. Las wreszcie niknie i tylko wierzby i olsze chylą się nad brzegami rozległych bagien i trzęsawisk, które obfita wodna roślinność w postać ląk moczarowych zamienia. Zieloną icli powierzchnię przerywają kręte strugi leniwie toczących się wód, oraz rozlewające się szeroko w głębszych zaklęśnięciach czyste zwierciadła jeziorne, obrzeżone gęstwą szuwarów. Z ich toni wyzierają gdzieniegdzie piaszczyste wysepki-ostrowy, na których śród zarośli wiklin świecą garby nagięli wydm.

Bagna Polesia są wynikiem niedostatecznego odwodnienia tej krainy — zbyt powolnego odpływu jej wód. Rzeka Prypeć, będąca osią sieci wodnej Polesia, ma zbyt mały spadek, by nią

27