7186602935

Lidia Owczarek

Społeczność lokalna wskutek tego jest organiczną całością, w której życie i interesy poszczególnych członków grupy w znacznym stopniu identyfikują się z życiem i interesami całości¹⁰.

Reasumując, wypada stwierdzić, że społeczność lokalna to zbiorowość terytorialna o specyficznych rodzajach więzi. Gdy więzi te zanikają, następuje powrót społeczności lokalnej do stanu zbiorowości terytorialnych. Badacze podkreślają, że „warunkiem koniecznym powstania społeczności lokalnej jest istnienie zbiorowości społecznej zamieszkującej określone terytorium, stanowiące podstawę codziennej aktywności społecznej mieszkańców oraz przesłankę kształtowania więzi społecznych. Gdy w procesie życia codziennego osobniki wchodzą w trwałe i bezpośrednie związki między sobą, tworząc silne lokalne więzi oraz różne formy, (postacie) organizacji życia zbiorowego, wówczas następuje kształtowanie się społeczności lokalnej”^{1 2}.

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że zdefiniowanie społeczności lokalnej, precyzyjne jej określenie jest sprawą prostą. Wśród badaczy panuje jednak przekonanie, że łatwiej jest społeczność lokalną opisać niż precyzyjnie zdefiniować. Jeszcze w 1955 roku George Hillery Jr. sporządził rejestr 94 rozmaitych definicji społeczności lokalnej. Od tego czasu pojawiło się wiele nowych ujęć, a termin ten stawał się coraz mniej precyzyjny. W tej sytuacji za trafny trzeba uznać punkt widzenia, zakładający, że nie można koncentrować się na jałowych sporach terminologicznych, przyjmując jednocześnie, że takie pojęcia, jak: lokalizm, lokalny, społeczność lokalna, lokalność stały się fundamentalnymi pojęciami współczesnych nauk społecznych¹².

Społeczności lokalne niemal od zawsze były, obok rodziny, podstawowym elementem struktury społecznej, natomiast gmina stała się ich politycznym i instytucjonalnym wyrazem. Społeczności lokalne zorganizowane w gminę, obejmujące okreśłone terytorium, stanowią względnie zamknięty system - lokalny układ społeczny¹³. Mówiąc o społecznościach lokalnych, „zakładamy, że cechuje je ograniczona liczba aktorów, a zachodzące między nimi relacje mają charakter bezpośredni. Tych nielicznych aktorów lokalnej sceny łączy pewna wspólnota celów i środków wynikająca ze wspólnoty życia codziennego. Wyzwala ona nierzadko uśpiony potencjał rozwojowy i mobilizuje do zachowań prospołecznych. Długie trwanie takich właśnie społeczności sprawia, iż przypisać im można uniwersa symboliczne, jak określili je przed laty Peter Berger

184

1

¹⁽¹ F. Tonnies, Wspólnota i stowarzyszenie, Warszawa 1988.

2

M. Barański, Gmina samorządowa jako polityczna organizacja społeczności lokalnej, [w:] Polityka: przedmiot badań i formy jej przejawiania się..., s. 151-152.

¹²    Por. S. Nurek, Idea społeczności lokalnej w tradycji współczesnej refleksji socjologicznej, [w:] Społeczności lokalne. Szkice socjologiczne, red. J. Wódz, Katowice 1986, s. 11-27.

¹³    B. Jałowiecki, Rozwój lokalny, Warszawa 1989, s. 98.