7186602994

Łukasz Tomasz Sroka

przetrzebiona inteligencja¹³. Na szczęście wydarzenia marcowe nie stanowią jedynego elementu, który łączy Polskę z Izraelem. Nie można wszakże pominąć faktu, iż niepodległy Izrael w dużej mierze budowali przybysze z Polski. Przez długi czas to właśnie Żydzi polscy nadawali ton życiu codziennemu Izraela. Wśród przybyłych do Palestyny Żydów polskich znalazł się późniejszy współtwórca niepodległego Izraela, urodzony w Płońsku¹⁴ Dawid Ben Gurion (1886-1973)¹⁵. W okresie zamieszkiwania na ziemiach polskich współtworzył partię Poalej Syjon. Po przybyciu do Palestyny kontynuował działalność polityczną. Prowadził aktywne działania o charakterze międzynarodowym na rzecz odbudowy suwerennego Izraela¹⁶. 14 maja 1948 roku proklamował powstanie Państwa Izrael (hebr. Medinat Israel), następnie został pierwszym premierem. W poczet jego osiągnięć wpisuje się także utworzenie 1 kwietnia 1951 roku tajnej organizacji o nazwie Ha Mossad le Modi in ule Tafkidim Meguhadim (Instytut Wywiadu i Zadań Specjalnych, w skrócie Mossad)¹⁷. W stworzonym przez Ben Guriona pierwszym rządzie Izraela aż pięciu z trzynastu ministrów posługiwało się językiem polskim.

Jedną z najbardziej zasłużonych osób dla izraelskiego parlamentaryzmu był urodzony w Warszawie Icchak Griinbaum (1879-1970), adwokat i polityk, który w 1933 roku osiedlił się w Palestynie. W latach 1919-1932 był posłem na Sejm RP, współtworzył Blok Mniejszości Narodowych. W Erec Israel pełnił szereg ważnych funkcji: zasiadał we władzach Agencji Żydowskiej, został pierwszym ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Dawida Ben Guriona. Doświadczenie zdobyte w polskim sejmie wykorzystał w Izraelu, biorąc znaczący udział w tworzeniu tamtejszego parlamentu - Knesetu (hebr. zgromadzenie), chociaż

¹³    Tak wydarzenia marcowe oraz ich następstwa ocenił Władysław Bartoszewski: „Dziwnym i psychologicznie przekornym zarządzeniem losu lata 1967/68, które miały być w PRL czasem rozprawy z Żydami, organizowanej przez ówczesną władzę, przyniosły wśród Polaków znaczny wzrost zainteresowania Izraelem i życzliwości dla mieszkańców tego kraju, przyniosły w nie notowanych poprzednio w nowszej historii Polski rozmiarach przejawy solidarności środowisk intelektualnych i młodzieży akademickiej nie tylko z kolegami i koleżankami, lecz w ogóle z ludźmi dyfamo-wanymi, szykanowanymi z powodu pochodzenia lub wyznania ich czy też ich rodziców. (...) Było oczywiście wielu, którzy w mniejszym lub większym stopniu ulegli manipulacyjnym chwytom propagandy. Większość była zdezorientowana i pozostawała «na boku» - jak wszędzie i zawsze. (...) Z poparciem opinii publicznej spotkał się w styczniu 1981 apel 21 osób ze świata nauki i kultury o wyjaśnienie bliższych okoliczności nagonki «antysyjonistycznej» w 1968 r. i naprawienie wyrządzonych krzywd” W. Bartoszewski, Na drodze do niepodległości, Paryż 1987, s. 481.

¹⁴    Płońsk znajdował się wtedy w zaborze rosyjskim.

¹⁵    Ben Gurion przybył do Palestyny w 1906 roku. Zob. P. Paziński, Państwowiec, „Midrasz" 2000, nr 4 (36), s. 18-21.

¹⁶    Zob. G. Wigoder, Słownik biograficzny Żydów, Warszawa 1998, s. 58-61.

¹⁷    Zob. M. Wójcik, Na początku był chaos, potem Mossad, „Przekrój”, nr 21/2970 (26 maja 2002), s. 18-24.

92