7186602992

Łukasz Tomasz Sroka

W akcję pomocy Żydom włączył się również rząd polski. Godne odnotowania jest między innymi wsparcie udzielone przez polskich delegatów w ONZ, a także zgoda na podejmowane przez polskich Żydów inicjatywy na rzecz walczących w Palestynie. W Bolkowie na Dolnym Śląsku istniał obóz dla ochotników do grup żydowskiej samoobrony - Hagany¹.

Stosunki pomiędzy Izraelem a ZSRR stosunkowo szybko zaczęły się psuć, a apogeum tego procesu nastąpiło wraz z wojną sześciodniową (w 1967 roku). Dlaczego bardzo przyjazna współpraca pomiędzy Izraelem i ZSRR została zerwana, w dodatku tak szybko? Przywódca ZSRR Józef Stalin zdawał sobie sprawę z tego, że alianci, przede wszystkim Wielka Brytania, posiadają silne wpływy w państwach arabskich. Polityczny podział świata będący skutkiem porozumień zawieranych podczas konferencji pokojowych nie przewidywał poddania pod zależność sowiecką jakiegokolwiek państwa na Bliskim Wschodzie. A zatem

Stalin, chcąc rozszerzyć swoją strefę wpływów o Bliski Wschód, a nawet basen

*

Morza Śródziemnego, zmuszony został do podjęcia zmagań dyplomatycznych. Izrael, położony nad Morzem Śródziemnym i Morzem Czerwonym, w sąsiedztwie państw bogatych w ropę naftową i Kanału Sueskiego, posiadał znaczenie strategiczne. Także względy polityczno-ideologiczne zdawały się przemawiać na rzecz sojuszu sowiecko-żydowskiego. Syjoniści na swojej drodze do niepodległości Izraela wielokrotnie musieli zmagać się z Wielką Brytanią, Amerykanie wykazywali daleko idącą powściągliwość wobec odbudowy suwerennego Państwa Żydowskiego, z kolei Francja w niektórych państwach arabskich miała własne interesy. Na dodatek wielu z budowniczych niepodległego Izraela na czele z Ben Gurionem wyznawało socjalistyczne lub wręcz komunistyczne poglądy.

Stalin czuł się jednak coraz bardziej zawiedziony postawą Izraela, który nie tylko nie zdecydował się na wprowadzenie komunizmu, ale również przedłożył sojusz ze światem kapitalistycznym nad sojusz z państwami demokracji ludowej. Przywódca Związku Radzieckiego uznał się za oszukanego przez Żydów. W ZSRR oraz państwach satelickich rozgorzała kampania antysyjonistyczna. Rozpoczęła się akcja tropienia Żydów na wszystkich szczeblach władzy. Przez akcję propagandową starano się ukazać społeczeństwu zbyt duży udział pro-centowy Żydów w organach władzy oraz w środowisku naukowym. Określenie „żyd” stosowano zamiennie z terminami „syjonista" i „wróg ludu”. Akcja ta najbardziej brutalny i zaawansowany przebieg miała w Związku Radzieckim, gdzie jej uwieńczeniem była tzw. „sprawa lekarzy kremlowskich”².

90

1

   B. Szaynok, Stosunki polsko-izraelskie w latach 1948-1967, [w:) Państwo Izrael. Analiza polito-logiczno-prawna, praca zbiorowa pod red. E. Rudnik, Warszawa 2006, s. 103-104.

2

   Zob. J. Rapoport, Sprawa lekarzy kremlowskich, Warszawa 1990.