7186603890

Nasi Mistrzowie

Mimo lej fascynacji literaturą piękną, głębokiego przygotowania humanistycznego, mimo wreszcie kuszącej propozycji otrzymania stypendium, gdy przyszło wybierać kierunek studiów przeważyło zamiłowanie do nauk ścisłych. Szybko się przekonała, że w istocie ma jeszcze jedną wielką pasję, była nią właśnie matematyka i - nieco później - jej nauczanie.

Następnym okresem kształtowania się osobowości przyszłego dydaktyka matematyki o światowej sławie były studia w Uniwersytecie Jagiellońskim, obejmujące lata 1923-1927. Od pierwszych dni pobytu na Uniwersytecie znalazła się w grupie rówieśników', których olśniła nauka Pomimo wielu trudności fascynacja nauką, świadomość odkrywania coraz to głębszych jej tajników, uczestnictwo w dyskusjach z największymi autorytetami naukowymi na temat granic ścisłości matematyki w różnych dyscyplinach, możliwości tworzenia koncepcji jej nauczania, które mogłyby udostępnić idee tej nauki każdemu uczniowi, pozwalały na zapominanie o kłopotach i dostarczały wiele satysfakcji.

Ta atmosfera panująca na matematyce uniwersyteckiej nie była dziełem przypadku. Koniec XIX i początek XX w. charakteryzuje się bowiem burzliwym rozwojem matematyki w świecie. Powstają nowe teorie: topologia, logika matematyczna, analiza funkcjonalna, teoria mnogości i wiele innych. W Uniwersytecie Jagiellońskim idee matematyki nowoczesnej popularyzowane były przede wszystkim przez profesora Witolda Wilkosza, człowieka o gruntownym wykształceniu, rozległej wiedzy, wszechstronnych zainteresowaniach, ujmującym sposobie bycia, uwielbianego przez studentów. Wśród wielu zainteresowań profesora znalazło się też unowocześnienie matematyki szkolnej, wyeliminowanie z niej wielu błędów, zbliżenie matematyki - przedmiotu nauczania do matematyki - nauki. Idee te były bardzo często przedmiotem dyskusji ze studentami, dla prof. Krygowskiej stanowiły bodaj najważniejszy czynnik, który skłonił ją do zajęcia się właśnie nauczaniem matematyki.

Kolejnym, niezwykle ważnym etapem w życiu uczonej była praca w charakterze nauczycielki matematyki w szkołach różnych typów. Można w nim wyróżnić pewne fazy: pierwsza - praca w szkole (1927-1939); druga - tajne nauczanie w czasie II wojny światowej (1939-1945) i trzecia - praca w szkole i Ośrodku Metodycznym (1945-1949)

Wyniesione ze studiów idee nowoczesnego i skutecznego nauczania matematyki, uzasadniane krytyką nauczania tradycyjnego, znalazły potwierdzenie w pracy z młodzieżą. Co więcej, praca ta pozwoliła na dostrzeżenie i zarejestrowanie w rzeczywistości szkolnej wielu nowych problemów, które wymagały szybkich rozwiązań. Chodziło przede wszystkim o przełamywanie uświęconych tradycją poglądów, że matematykę, nawet szkolną, może zrozumieć tylko niewielki odsetek uczniów uzdolnionych i ci osiągną to niezależnie od stosowanych wobec nich zabiegów dydaktycznych, natomiast cała reszta nie ma szans na owocne poznawanie matematyki. wobec czego szkoda czasu na zajmowanie się nimi. Żeby jednak takie nastawienie nauczycieli matematyki (a nawet rodziców) zmienić, trzeba było przekonujących argumentów, czyli pokazywania możliwości tworzenia koncepcji matematyki szkolnej dla wszystkich, nie uproszczonej jakościowo, ograniczonej do rachunków i rysunków matematyki dla ubogich, ale rzetelnej, kształcącej umysły i osobowości młodych ludzi.

Praca z uczniami rodziła oczywiście wiele problemów, pytań i wątpliwości, odnoszących się zarówno do treści merytorycznych, jak i opracowań metodycznych. Próby ich rozwiązywania i formułowania odpowiedzi na stawiane pytania stały się treścią pierwszych publi- 57

kacji. W roku 1937 ukazała się książka Zofii -

Czarkowskiej pt. Podręcznik matematyki dla klasy I gimnazjum, wydany przez Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie, a w 1938 r. artykuł Pojęcie granicy ciągu w szkole średniej w czasopiśmie „Matematyka i Szkoła” (nr I).

Konspekt nr 1/2006 (25)