7292100118

4.4.4. Wpływ temperatury na kształt krzywej zniszczenia

Wpływ temperatury na przebieg niszczenia skał jest złożony. Na ogół wytrzymałość skał zmniejsza się w wyniku wzrostu temperatury. W przypadku większości skał wzrost temperatury powoduje wzrost ich odkształcałności. Jednakże nierzadkie są przypadki, w których, w wyniku przemian fazowych różnych składników skał wywołanych wzrostem temperatury powyżej granicznej wartości, właściwej dla ich przemian, zmniejsza się wytrzymałość skał. Zmiany kształtu krzywych zniszczenia, w wyniku wzrostu temperatury, dla granitu przedstawiono na rysunku 4.70. W temperaturze pokojowej granit zachowuje się jak ciało sprę-żysto-kruche. W miarę wzrostu temperatury zmniejsza się wytrzymałość granitu, który w temperaturze 800°C zachowuje się jak ciało sprężysto-plastyczne.

Rys. 4.70. Zmiany kształtu krzywej zniszczenia w pełnym zakresie odkształcenia próbki granitu w przedziale temperatury 20-800°C przy ciśnieniu okólnym 50 MPa według badań Griggsa, Turnera i Hearda (Jaroszewski 1974): o - naprężenie, e - odkształcenie

4.4.5. Wpływ ciśnienia okólnego na kształt krzywej zniszczenia

Podstawowym źródłem informacji o sposobach zachowania się skał pod obciążeniem są badania laboratoryjne, również w złożonym trójosiowym stanie naprężenia. W warunkach trójosiowego ściskania, badanie próbek odbywa się w przybliżeniu w warunkach, w jakich skała znajduje się na określonej głębokości. Próbka jest ściskana w wyniku działania ciśnienia okólnego oraz pionowego, wynikającego z ruchu tłoka maszyny wytrzymałościowej. W tym celu, w badaniach konwencjonalnego trójosiowego ściskania, oprócz maszyny wytrzymałościowej, stosuje się komorę ciśnieniową, która umożliwia przeprowadzenie badania z zadaną wartością ciśnienia okólnego (bocznego) (fot. 4.5). Pionierskie ba-

131