7292100917

Miernictwo

CZEŚĆ I.

Napisał

Inź. Władysław Wojtan

profesor politechniki lwowskiej.

I. Miary.

Miary długości i powierzchni.

1.    Miary metryczne.

Metr, tu,

decymetr, dm — 0,1 m,

centymetr, cm — 0,01 m,

milimetr, mm — 0,00 L m,

mikron, p. = 0,001 mm,

hektometr, hm = 100 m,

kilometr, km — 1000 m,

metr kwadratowy, m²,

centymetr kwadratowy, cmⁿ — 100 mm‘\

ar, a = 100 m²,

hektar, ha — 10.000 m² — 100 a,

kilometr kwadratowy, km² => 1,000.000 m² — 10.000 a — 100 ha.

2.    Miary nowe polskie (z r. 1818).

Sążeń — 3 łokciom —• 6 stopom = 12 ćwierciom «= 72 calom = 864 li-njom = 1,728 m,

łokieć = 2 stopom = 4 ćwierciom. = 24 calom — 288 liniom =

0,576 m,

stopa = 2 ćwierciom = 12 calom — 144 linjom = 0,2S8 ni, ćwierć = 6 calom = 72 linjom = 0,144 m, cal = 12 linjom = 0,024 m, linja = 0,002 m,

(Metr = 0,578704 sążnia — 3,472222 stopy.)

Miary używane w miernictwie:

Pręt. =■ 7,5 łokcia = 10 stopom dziesiętnym czyli pręcikom = 100 calom dzies. czyli ławkom — 1000 linjom dzies. czyli ławeczkom = 4,32 tu, sznur mierniczy — 10 prętom •= 75 łokciom = 150 stopom = 43,2 tu, pręt kw. = 18,6624 m^a, łokieć kw. = 0,331776 m², mórg = 300 prętom kw. = 55 a 98,72 nr, włóka = 30 morgom — 9000 prętom kw. — 16,79616 ha,

(Metr=0,231481 pręta,metr kw. —0,053684 pręta kw., ar — 5,358368 pręta kw., hektar = 1,786123 morga.)

3.    Dawne miary austrjackie, używane częściowo w Małopolsce. f>ążen wiedeński = 1,896484 m, cal wied. — 0,02634 m, mila austrjacka ^ 4000 sążniom = 7,585636 km. Sążeń kw\ = 3,596662 m², mórg austr.—

1

23

ttryła, Podręcznik inżynierski. III.