7292100974

Ustawianie instrumentu nad punktom. — Celowanie do punktGw. 383

mych, da się częściowo wyrugować przez pomiar na różnych miejscach limbusu metodą repetycyjuą, albo metodą kierunkową wielokrotną.

i Ad 8. Załóżmy, że libela niwelacyjna jest libelą rowersyjną. W 1-szem ; położeniu liiucty celujemy do łaty niwelacyjnej, ustawionej pionowo,, w odległości około 100 m od instrumentu, układamy oś libeli niwelacyjnej po-■ zioino zapomocą śruby mikrometrycznej do pochylania lunety i odczytujemy stan średniej nitki na łacie. To samo powtarzamy w 2-giem położeniu lunety. Drugi odczyt powinien być równy pierwszemu. W razie pojawienia się różnicy, nastawia się środek siatki na odczyt średni śrubą mikrometryczną do pochylania lunety, a oś libeli układa poziomo śrubką rektyfikacyjną libeli. Opisane postępowanie doprowadzi do wyniku:    oś celowa równo

legła do płaszczyzn głównych libeli niwelacyjnej przy założeniu, że obie osi libeli rewersyjnej są do siebie równoległe. (Ten warunek jest zwykle spełniony.)

Ad 9. UstaAviamy oś instrumentu pionowo, najpierw zapomocą libel alhi-dadowych, następnie dokładniej zapomocą libeli niwelacyjnej, której oś uło-- żymy równocześnie poziomo. Gdy odczyt na nonj uszach kola pionowego nie jest 0° i 180°, należy nonjusze nastawić na ten odczyt, zapomocą śruby do pochylania ramienia nonjuszów. Zwykle można w ten sposób tylko pierwszy nonjusz nastawić na 0°, drugi nonjusz zaś nastawiamy na 180° przez przesuwanie płytki nonjuszowej, po zwolnieniu śrubek przytwierdzających ją do ramienia nonjuszów. Jeżeli po tej rektyfikacji oś libeli kola pionowego me jest pozioma, sprowadzamy ją do poziomu zapomocą śrubek rektyfikacyjnych tej libeli. Jeżeli na kole pionowom jest tylko jeden nonjusz, wtedy zwykło niema urządzenia do pochylania ramienia nonjusza, ani libeli bola pionowego. W tym razie nastawiamy zero nonjusza na zero kola pionowego zapomocą śrubek rektyfikacyjnych nonjusza. Gdy między zerami nonjuszów, a punktami 0° i 180° kola pionowego jest znaczniejsza różnica, można ją usanać przez odpowiednie obrócenie koła pionowego na osi obrotu lunety. ‘

Ustawianie instrumentu nad punktem składa się: 1. z centrowania instrumentu i 2. z pionowego ustawiania jego osi. Do centrowania instrumentu używa się najczęściej zwykłego pionu. Pion powinien być tak Uwieszony, by ostrze jego znajdowało sie tuż nad punktem. Oś instrumentu ustawia się pionowo zapomocą śrub wstawowych. W tym celu obraca ^s]§ alhidadę do położenia, w ktorom' jedna libela alhidadowa znajduje sre w kierunku dwóch śrub wstawowych i działając temi śrubami, sprowadza się oś libeli do poziomu. Oś drugiej libeli alhidadowej układa sie poziomo zapomocą trzeciej śruby wstawowej. Dokładność, scentrowauia instrumentu nad punktem powinna być tom większa, im krótszo są ramiona **&) wzgl. promienie pęku, który będziemy mierzyli. Dokładność z jaka należy ustawić pionowo oś instrumentu, powinna być tern większa, im jneksze są kąty pochylenia do poziomu ramion kąta, wzgl. promieni pęku. Przy stromych celowych ustawia sie pionowo oś instrumentu zapomocą hbeJi nasadkowej na oś obrotu lunety, lub libeli niwelacyjnej. Wpływ błędu niedokładnego ustawienia instrumentu nad punktem, na pomiar kąta, nie da się wyrugować zapomocą metody pomiaru.

Celowanie do punktów. Przed celowaniem trzeba sprawdzić, czy obraz siatki wyraźnie występuje, ewentualnie nastawić odpowiednio wykręt oku-względem siatki (wykonywa się raz), por. ustęp „Luneta", str. 3G2. t odczas każdego celowania należy usunąć dwugląd (paralaksę) siatki. Powinno ⁵¹9 celować do najniższego widocznego punktu znaku, zaznaczającego położnie punktu. Dokładność wycelowania do punktu powinua być tern większa, 'm mniejsza jest odległość punktu od instrumentu. Dla powiększenia dokładności wycelowania używa sie przy krótkich celowych cienkich tyczek

"dazuych.

45