7292100997

390 Miernictwo.

metryczną zaś, mnożąc odczyt na krzywej E przez ‘20. Na łacie należącej do tachymetru Hammera-Fennela punkt zerowy zuajduje się w średniej wysokości instrumentu I— 1,40 m nad spodem łaty. Punkt ten zaznaczony jest zapomocą dwóch kresek klinowych. Na fig-. 72 odczyt

na krzywej D jest 0,2(38, wiec 2G,8 m,

odczyt na krzywej II jest -{- 0,047, wiec Tl--j- 0,94 m.

Wzory tachymctrji zwykłej. Do ob-N liczania odległości poziomej D_h i wysokości

tachymetrycznej II używamy następujących wzorów:

D, = KI cos² a -f- k cos a j

1 . . . . (1)

Tl — — Kl sin 2 a -j- k sin a j

w których K i k są stałe tachymetryczne, t odcinek na łacie pomiędzy nitką górną a dolną, a kąt pionowy pochylenia osi celowej do poziomu (fig. 73 i 74). ićjestzwykle^ 100, k = 30 do 40 cm. Dla lunety anallnktycz-nej Poitu k — 0, więc

D = 100.0.268 :26.8m,

H= 20.0,047'0,94m.

Fig. 72.

— Kl COS²

a

l

Kl sin 2

)

“J

(

Używane są także w^Tzory uproszczone:

D_h = (Kl -f k) cos² a

II

1

(Kl -j- k) sin 2 u

(3)

D,, Kl cos² a-\-k

E

Kl sin 2 a

(4)

Wzory (3) dają D_h i H mniejsze niż wzory (1). Wzór (4) na D_h daje

wartość większą niż wzór (1) i (3), wzór (4) na II daje wartość mniejszą niż w^zór (1) i (3). Wzoru (4) na H można używać tylko dla a do 10°.

Jeżeli ct 0, to Tl Gdy a — 0, to

0.

D_h — Kl k \

E =0

Wysokość bezwzględną (nad poziomem morza) puuktu tachymetrowauego A obliczamy z równania:

przy czem

"'A

W.

W_s + J+II-l_s= J V_c+H-l

(«)

"'s+J.................(7)

j^es^ wysokością bezwzględna stanowiska S, J wysokością instrumentu, wysokością celowej, l_$ odczytem średniej nitki na łacie.

Wyznaczenie stałychtachymotrycznych. l.Wyznaczenie stałej k.

Dla lunety z okularem Ramsdena, lub Huygensa k= /-j-3, przy czem/ jest ogniskowy objektywu, o odstępem objektywu od osi instrumentu. f wyznaczyć można przez wytworzenie zapomocą objektyw-u, na kartce papieru, ostrego obrazu słońca i zmierzenie odstępu tego obrazu od objektywu. Dla lunety z okularem Ramsdena wystarczy wycelować do bardzo odległego

52