7293648168

Ekspozycja prezentowana jest w 5 salach - w dwóch salach przedstawione są dzieje związku, powstanie, pierwsze lata działalności oraz działalność w konspiracji i po wyzwoleniu, dwie następne sale przeznaczone są na prezentacje dorobku ZNP.

W jednej z sal została odtworzona izba szkolna z okresu przedwojennego.

W krótkim czasie do związku tego przystąpiło ponad 1000 nauczycieli polskich, podpisywali oni deklaracje, że będą dokładać wszelkich starań aby nauczać dzieci języka polskiego i w duchu polskim. Ponieważ były to czasy zaborów władze carskie wystąpiły z represjami wobec działaczy związku, część z nich straciła pracę i została zmuszona do ucieczki do Galicji.

Pierwszym zadaniem nowopowstałego związku była walka o nauczanie w języku ojczystym. Niemniej ważne zarówno dla samego Związku Nauczycieli Ludowych u jak i dla jego spadkobierców stały się dbałość o kształcenie nauczycieli oraz organizowanie pracy koleżeńskiej.

9 grudnia 1905 roku powstała druga organizacja nauczycielska pod nazwa Polski Związek Nauczycielski, który wchłonął działaczy Związku Nauczycieli Ludowych. Tego samego dnia 9 grudnia 1905 roku powstało Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego, które w swoich szeregach skupiało głównie nauczycieli szkół średnich.

28 grudnia 1905 roku w Krakowie utworzono Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji, który grupował nauczycieli pracujących w szkołach różnego typu na terenie zaboru austriackiego.

Już w 1913 roku Jan Władysław Dawid, wybitny pedagog i nauczyciel nauczycieli postulował utworzenie wyższej szkoły kształcącej kadrę dla szkół. Trzy lata później w roku 1916 Zrzeszenie Nauczycielstwa polskich szkół początkowych podjęło prace nad tworzeniem narodowego systemu szkolnego, w którym głównymi założeniami była bezpłatna, powszechna szkoła podstawowa i nauczyciele jako pracownicy państwowi.

2 stycznia 1917 roku nastąpiło przyłączenie Polskiego Związku Nauczycielskiego do Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego. W czerwcu 1917 roku ukazał się pierwszy numer „ Głosu Nauczycielskiego", który dzisiaj jest organem Związku Nauczycielstwa Polskiego.

W styczniu 1919 roku powstał Związek Zawodowy Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich a w kwietniu 1919 roku powstał Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.

7 lutego 1919 roku naczelnik państwa polskiego Józef Piłsudski wydał dwa dekrety: wprowadzający powszechne i obowiązkowe nauczanie w zakresie siedmioletniej szkoły podstawowej oraz o kształceniu nauczycieli dla tych szkół.

W 1920 roku środowisko nauczycielskie organizuje się, powołując przy wydatnym udziale Związku Polskiego Nauczycielstwa szkół Powszechnych, Fundusz Wdów i Sierot, który działał do 1939 roku. Środki pochodziły z dobrowolnych składek oraz dotacji rządowych, a przeznaczono je na stałe zapomogi oraz jednorazowe zasiłki dla wdów i sierot po zmarłych nauczycielach.

W 1924 roku rozpoczęto budowę sanatorium przeciwgruźliczego w Zakopanem. Ten pierwszy na świecie zakład leczniczy pozostający własnością związku zawodowego przyjął