7322894422

192

Analiza dyskursu literackiego prowadzi do odkrycia obrazu „Obcego”, w którym nieobecność czy też obecność dialogu z „innym” jest wyrazem negacji lub akceptacji statusu osoby „Drugiego”. Dyskurs ten nigdy nie jest przejrzysty, nieobce mu są zamaskowane, czasami wręcz oczywiste echa idei ekspansjonistycz-nych, a także osobistych fobii i lęków.

Część pierwsza przedstawia zarys historyczny francuskiej literatury kolonialnej, obejmujący zarówno powieść o tematyce egzotycznej, jak i późniejsze jej odmiany i kontynuacje nazwane właściwą powieścią kolonialną. Zasadnicza część pracy zawiera analizę obrazu „Obcego” przyjmując jako opcję badawczą perspektywę imagologiczną Daniela Pageaux, na trzech poziomach: pierwszym, leksykalnym, gdzie badamy „słowa-klucze”; drugim, gdzie następuje dekon-strukcja obrazu i gdzie przyglądamy się wymiarowi czasowo-przestrzennemu, sposobowi funkcjonowania postaci, próbujemy ocenić tekst jako dokument antropologiczny; trzecim, gdzie po tzw. demontażu analizowanego obrazu następuje próba konfrontacji wyników badań poprzednich dwóch poziomów z tym, co niesie szeroko pojęta Historia, a więc z faktami natury politycznej, ekonomicznej nawet, pozostającymi w harmonii czy też w niezgodzie z obowiązującymi standardami epoki, w której tekst został napisany. Interesuje nas również wyobraźnia zbiorowa, jaki wywiera wpływ na obraz „Obcego” i odwrotnie - jak literatura tę wyobraźnię zasila.

Osobny podrozdział poświęcamy analogicznej problematyce obecnej w polskiej literaturze dotyczącej byłych polskich Kresów wschodnich, traktując ją jako punkt wyjścia do głębszych, przyszłych być może badań nad tą tematyką.

Epoka, w której tworzą interesujący nas pisarze, odpowiada bardzo konkretnej sytuacji politycznej we Francji - jest to okres apogeum francuskiego imperium kolonialnego: podbój Algierii został definitywnie zakończony, w 1881 roku ustanowiono francuski protektorat w Tunezji, w 1912 roku marszałek Lyautey ustanowił protektorat francuski w Maroku. W takich okolicznościach historycznych literatura kolonialna mogła ulegać naciskom politycznym.

Podstawowe pytanie, na które pragniemy odpowiedzieć w naszej pracy, jest następujące: kim jest „Inny” we francuskiej powieści kolonialnej i jak jest obecny w tej literaturze?