7349811102

narodowego, opartego znów na UNIMARC. Nie podjęto jednak prac nad nowym formatem, zdając sobie coraz wyraźniej sprawę z tego, źe nie jest to zadanie dla jednej osoby ani nawet jednej, działającej samotnie, instytucji, nawet jeśli jest nią Biblioteka Narodowa. Pod kierownictwem J.Sadowskiej rozwinięto za to zakres serwisu bibliograficznego, wykorzystując nadal MARC-BN⁴⁷. W 1993 r. przyjęto format USMARC jako format Biblioteki Narodowej oraz polski standard narodowy, jednak Przewodnik Bibliograficzny będzie jeszcze przez kilka lat wykorzystywał format MARC-BN, potem dane powinny zostać przekonwer-towane na USMARC.

Zmiana opcji z UNIMARC na USMARC została m.in. zainspirowana przez biblioteki wdrażające system VTLS⁴⁸. Wybrały one ten format jako wspólny format do implementacji w systemie VTLS. rezygnując, jak w przypadku Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, z własnych zaawansowanych prac nad innymi formatami (początkowo myślano o implementacji formatu FOKA⁴⁹). Potrzebny był format, który obejmuje nie tylko wszelkie typy dokumentów, ale też struktury pomocnicze, takie jak kartoteki haseł wzorcowych czy opis zasobów.O wyborze przesądził nie tylko nacisk producenta systemu VTLS, dla którego USMARC jest rodzimym formatem, ale przede wszystkim możliwość korzystania bez konieczności konwersji opisów na inny format, z ogromnego zasobu informacji bibliograficznej, jaki istnieje w formacie USMARC (np. serwisy OCLC czy Biblioteki Kongresu).

W porównaniu z genezą znaczących standardów narodowych i międzynarodowych (USMARC, UKMARC, UNIMARC i CCF), prace nad formatami polskimi miały zupełnie inny przebieg: u nas formaty opracowywane były przez małe zespoły osób lub pojedyncze osoby - pierwsza wersja MARC powstała dzięki współpracy 150 osób; nasze formaty powstawały głównie drogą analizy przepisów i innych formatów i testowane były jedynie w macierzystej instytucji -w pilotażowym projekcie MARC brało udział 16 dużych bibliotek; o zmianach w strukturze MARC-BN użytkownicy dowiadują się, gdy procedura ładowania opisów sygnalizuje błędy związane z pojawieniem się nieznanego pola -użytkowników USMARC powiadamia się o projektowanych zmianach, które wymagają ich akceptacji.

DEFINICJA FORMATU MARC

Od czasu opracowania MARC przez LC pojawiło się ok. 20 formatów znanych jako MARC. Ich wspólne cechy⁵¹ to przede wszystkim struktura odpowiadająca normie ISO 2709 lub jej narodowemu odpowiednikowi pozwalająca stosować pola, podpola i wskaźniki oraz oficjalny lub quasi-oficjalny status - większość to formaty narodowe stworzone w bibliotekach narodowych lub narodowych ośrodkach bibliograficznych, zaprojektowane jako formaty

⁴⁷    Sadowska J.: Serwisy bibliograficzne Biblioteki Narodowej na nośnikach komputerowych. Stan obecny i plany. „Bibliotekarz'’ 1994 z.1 s.11 -13

⁴⁸    Przegląd Biblioteczny R .62:1994 z. 1/2

⁴⁹    Paluszkiewicz A.: Rola formatu i kartotek wzorcowych w skomputeryzowanych katalogach bibliotecznych. „Przegląd Biblioteczny” R.59: 1991 z.3/4 s.275-279

⁵⁰    Avram H.D.: MARC. It’s history... s.7

⁵¹    Gredley E., Hopkinson A.:op.cit s.70-71

27