7349812475

430 ARTYKUŁY

istniejących już publicznych i niepublicznych uczelni akademickich. Państwowe szkoły zawodowe przyjęły na siebie obowiązek kształcenia zawodowego i uzupełniającego w zakresie wiedzy specjalistycznej i umiejętności zawodowych oraz zapewniania warunków do kształcenia w celu przekwalifikowania w zakresie danej specjalności zawodowej. W tej perspektywie strategia zarządcza i marketingowa przynależnych im bibliotek stanowi szczególne wyzwanie dla ich kadry menedżerskiej. Organizacja biblioteki od podstaw strukturalnych, także silna konkurencja w sektorze usług edukacyjnych wymaga ciągłego kreowania wizji i tworzenia misji strategicznych. Zwłaszcza, że biblioteki te wpisują się w system innowacyjnych ofert programowych w zakresie kształcenia zawodowego, proponowanych przez wyższe szkoły zawodowe. Za ich pośrednictwem realizują one określone potrzebami rynku pracy adekwatne treści kształcenia zawodowego. Biblioteki państwowych wyższych szkół zawodowych, obok bezpośredniego udziału w kreowaniu jakości kształcenia, uczestniczą w tworzeniu kultury pracy. Mimo iż w literaturze przedmiotu można odnotować wiele artykułów poświęconych zarządzaniu strategicznemu bibliotek szkół wyższych (akademickich), to żadne z dostępnych opracowań nie uwzględnia specyfiki bibliotek wyższych szkół zawodowych.

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE

Myślenie i zarządzanie strategiczne to tworzenie wizji organizacji z uwzględnieniem wszystkich możliwości jej rozwoju (szans) i ograniczeń (zagrożeń) ją dotykających. To także świadomość własnego potencjału (mocnych stron) oraz obiektywnych i subiektywnych słabości: technologicznych, materialnych, organizacyjnych i zarządczych; w rezultacie zaś podejmowanie zachowań proaktywnych z odsunięciem na dalszy plan działań reaktywnych, tzn. unikania zagrożeń a wykorzystywania szans (Penc-Pietrzak, 2000, s. 16). Zarządzanie strategiczne bywa też określane jako kompleksowy, ciągły proces zarządzania nastawiony na formułowanie i wdrażanie skutecznych strategii, sprzyjających wyższemu stopniowi zgodności organizacji oraz osiągnięciu celów strategicznych przy założeniu istnienia silnych interakcji na linii organizacja - otoczenie. Do elementów składowych procesu zarządzania strategicznego zalicza się wizję strategiczną i sformułowaną na jej podstawie misję strategiczną, określenie celów i zadań organizacji oraz przyjęcie właściwej strategii jako wynikowej wizji, misji oraz celów i zadań (Penc-Pietrzak, 2000, s. 16). Odniesienie dla tych działań stanowi analiza strategiczna. Obejmuje ona analizę makrootoczenia (uwarunkowania polityczne, ekonomiczne, społeczne i prawne - analiza PEEST) (Sargeant, 2004, s. 120), analizę mikro-otoczenia (otoczenia konkurencyjnego), a także określenie luki strategicznej i analizę potencjału wewnętrznego instytucji (analiza SWOT).

W procesie projektowania i wdrażania strategii¹ bibliotek państwowych wyższych szkół zawodowych należy odpowiedzieć na pytania, dotyczące zasad ich funkcjonowania, celów aktualnych i przyszłych, potrzeb macierzystej uczelni, oczekiwań ich użytkowników. Można sformułować je następująco:

1

Strategię jako zespól celów i reguł zarządczych cechować musi ciągłość, spójność elastyczność oraz realność w realizacji zamierzonych celów. Jej charakter powinien być progresywny, gwarantujący możliwość rozwoju, a zatem zakładający innowacje w systemie zarządzania, organizacji struktur, realizacji dotychczasowych funkcji i modelowania nowych. Strategia powinna obejmować wszystkie poziomy zarządzania biblioteką: marketingowy, finansowy, kadrowy, inwestycyjny, bazę materialną (zbiory).