HIGIENA I ŻYWIENIE
dy choroba wystąpi w stadzie, jej rozprzestrzenianie jest szybkie. Zakażenie następuje przez kontakt z odchodami chorych ptaków, a także z wydzieliną z ich oczu i nozdrzy. Stwierdzono, że wirus występuje także w żółtku i białku jaja. Z zakażonych jaj nie wylęgają się kurczęta, ale zawartość jaja po stłuczeniu daje możliwość dalszego rozprzestrzeniania się epidemii. W wypadku dużego zagęszczenia ptaków może występować zakażenie kropelkowe. Ze stada do stada przenosi się nie tylko z chorymi ptakami, ale również poprzez zanieczyszczony sprzęt, środki transportu itp.
Okres wylęgania choroby waha się od kilku godzin do 2-3 dni. Dla urzędowych celów zwalczania, maksymalny okres inkubacji HPAI, wynosi 21 dni. Objawy kliniczne są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadli-wości wirusa, gatunku i wieku ptaków, zakażeń towarzyszących oraz warunków środowiskowych.
W przebiegu naturalnych zakażeń wirusami Al u drobiu można wyróżnić dwie zasadnicze postacie kliniczne choroby:
• wysoce zjadliwą influenzę (grypę) ptaków (HPAI) - objawy: depresja, gwałtowny spa-dek/utratę produkcji jaj, miękkie skorupy jaj, objawy nerwowe, obrzęk i zasinienie grzebienia i dzwonków, silne łzawienie, obrzęk zatok podoczoło-dołowych, kichanie i duszność, biegunkę; padnięcia mogą być nagłe, bez widocznych objawów; śmiertelność może dotyczyć nawet 100% stada;
• mało zjadliwą influenzę (grypę) ptaków (LPAI) - mogą wystąpić objawy ze strony układu oddechowego (z reguły łagodne), depresja, biegunka oraz zaobserwować można zmniejszoną produkcję jaj u niosek; śmiertelność ptaków jest w tym przypadku niska i zwykle nie przekracza 5%, jakkolwiek zdarza się, że w wyniku wtórnych zakażeń lub u młodych ptaków może sięgać nawet 97%.
W przypadku stwierdzenia postaci HPAI u drobiu, strategia działania polega na szybkim likwidowaniu źródła zakażenia w możliwie najkrótszym okresie poprzez wprowadzenie ścisłej kwarantanny, a także szybkie wybicie całego pogłowia drobiu w ognisku choroby oraz jego zniszczenie wraz z zakażonymi produktami, materiałami i sprzętem. Prowadzi się również zabieg odkażania celem usunięcia/ograniczenia obecności wirusa oraz izoluje fermy zakażone.
Zakaźna anemia kurcząt - zakażenia dotyczą przede wszystkim młodych kurcząt. Chorobę wywołuje bardzo oporny wirus, zaliczany do rodzaju Circovirus, oznaczany jako CAV (Chic-ken Anaemia Virus) lub CIA (Chicken Infectio-us Anaemia Virus).
Główną drogą rozprzestrzeniania się wirusa zakaźnej anemii jest zakażenie pionowe. W tym przypadku zakażone nioski przekazują zarazek na swoje potomstwo. Możliwe jest również poziome rozprzestrzenianie się infekcji, a zwłaszcza u ptaków młodych przez bezpośredni kontakt z chorym osobnikiem i środowiskiem (wyposażenie, odzież, itp.).
Wirus zakaźnej anemii wywołuje objawy chorobowe u ptaków w wieku do około 3 tygodnia. U kur dorosłych zakażenie przebiega bez żadnych objawów klinicznych. Postawienie wstępnego rozpoznania jest możliwe na podstawie charakterystycznych zmian sekcyjnych i objawów klinicznych. Pierwsze objawy choroby widoczne są pod koniec drugiego tygodnia życia kurcząt. Ptaki są osowiale, tracą apetyt, maja blady grzebień i dzwonki oraz nastroszone pióra. Obserwuje się również zahamowanie rozwoju oraz wzrost upadków, których szczyt przypada na 5 - 6 dzień od stwierdzenia objawów klinicznych. U ptaków, które równocześnie zakażone zostały reowirusami obserwuje się typowe zmiany martwicowe skóry w okolicy podskrzydłowej, stąd jednostka jest nazywana „chorobą niebieskiego skrzydła”. Śmiertelność jest zróżnicowana i waha się od 20% do 70%, najczęściej jednak nie przekracza 30%. Wyni-
25