7481430729

Metody badań stosowane w nawigacji

3.1 Obserwacja

Obserwacja naukowa, jakkolwiek bardzo bliska powszechnie rozumianemu pojęciu obserwacji, różni    się    od prostego    spostrzegania    tym,

że jest procesem celowym. Nie jest więc przypadkową percepcją zjawisk otaczających obserwatora, lecz jest nakierowana na spostrzeganie tego, czego się spodziewamy. Może być prowadzona bezpośrednio, a więc jako dosłowna obserwacja procesu czy zjawiska przez obserwatora, jednak znacznie częściej prowadzimy ją z użyciem metod instrumentalnych. Jest to chyba najstarsza metoda z grupy metod empirycznych. Stosowana na przykład od zarania astronomii, pełni w niej do dzisiaj wiodącą rolę. Jest również powszechnie stosowana w meteorologii, oceanologii, naukach biologicznych, medycznych i społecznych. Obecnie obserwacja zaczyna tracić swe samodzielne znaczenie stając się uzupełnieniem innych metod. W szczególności często ustępuje metodzie statystycznej stanowiąc w    niej    pierwszy etap, sprowadzający się

do zbierania materiałów badawczych.

Poprawna obserwacja winna być nie tylko celową. Powinna być przede wszystkim obiektywna, a ponadto    powinna    być tak prowadzona,

aby nie ingerować w obserwowane zjawisko, bowiem nie spełni wówczas warunku obiektywności. Ten drugi warunek niekiedy wydaje się trywialnym, bowiem trudno oczekiwać, aby astronom obserwujący ruch ciał niebieskich mógł wywołać zmiany w obserwowanych zjawiskach. Jednak promotorzy i inni nauczyciele akademiccy są w stanie podać wiele przypadków, w których studenci i dyplomanci prowadzili badania z pominięciem tego wymogu. Na przykład w meteorologii, zwłaszcza na okręcie, bardzo często mamy do czynienia z obserwacjami prowadzonymi nieobiektywnie (niewłaściwie wybrane miejsce do pomiaru kierunku wiatru, pomiar temperatury wody zaburtowej w pobliżu wylotu wody chłodzącej silnik itd.). Z kolei w przypadku badań urządzeń nawigacyjnych podłączenie przyrządu pomiarowego w niewłaściwym miejscu bardzo często wywołuje inny przebieg procesu

39